อัตลักษณ์กับการท่องเที่ยว : ศึกษาการนำอัตลักษณ์มาใช้กับการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมแหล่งมรดกโลกเมืองอยุธยา ประเทศไทย

Abstract

วัตถุประสงค์ของการศึกษาคือ ๑) เพื่อศึกษาการดารงอยู่และการสืบสานอัตลักษณ์ของเมืองอยุธยา ประเทศไทยายใต้ความเป็นยุคโลกาภิวัตน์ และ ๒) เพื่อศึกษาบทบาทของการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ในการสนับสนุนและส่งเสริม ให้เกิดการดารงอยู่ของอัตลักษณ์และวัฒนธรรมในเมืองโบราณอยุธยา ประเทศไทย ผลการศึกษาพบว่าอัตลักษณ์ของความเป็นชาวอยุธยามีหลากหลายตามความหลากหลายของชาติพันธ์ แต่สาระสาคัญที่เป็นลักษณะร่วมของชาวอยุธยา คือ ๑) อัตลักษณ์ความรู้สึกความเป็นชาวอยุธยามีความผูกพันกับประวัติศาสตร์ที่เคยเป็นเมืองหลวงของไทยที่มีความรุ่งเรืองและอุดมสมบูรณ์ที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใช้ช่วงร่วมสมัยเดียวกันนั้นและความรู้สึกเกี่ยวข้องกับการสูญเสียเอกราชให้แก่พม่า ความเป็นชาวอยุธยาจึงสัมพันธ์กับความเจริญรุ่งเรืองในขณะเดียวกันก็ผสมผสานกับการสูญเสียเอกราช อัตลักษณ์ดังกล่าวยังได้รับการสืบทอดในอดีตตารา เรื่องเล่า ภาพยนต์และละคร ๒) อัตลักษณ์ที่แสดงร่องรอยทางประวัติศาสตร์ที่แสดงความเจริญรุ่งเรื่องและความสูญเสียนั้นคือ ศิลปกรรม ได้แก่ สถาปัตยกรรม ประติมากรรมและศิลปกรรมที่ทิ้งร่องรอยในอดีตไว้ในความทรงจา อัตลักษณ์ทั้งสองถูกอธิบายความเป็นชาวอยุธยาโดยชาวอยุธยา คนนอกที่มิใช่ชาวอยุธยาและชาวอยุธยารับเอาคติคนนอกมานิยามชาวอยุธยาเพื่อปฏิสัมพันธ์กับคนนอกผ่านการความตกผลึกของการสั่งสมทัศนะทั้งสองไว้ในตนเอง เป็นชาว “อยุธยา” ทั้งสองอัตลักษณ์ชาวอยุธยาพยายามอนุรักษ์ไว้โดยการร่วมมือของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งภายในและภายนอกประเทศ การอนุรักษ์อัตลักษณ์อันแรกที่เกี่ยวข้องกับคนจะผ่านการละเล่น กิจกรรมการแสดงในเนื่องในประเพณีที่คนในชุมชนร่วมกันสืบสาน การอนุรักษ์อัตลักษณ์เป็นการสร้างสิ่งใหม่หรือการจาลองให้เหมือนอดีต การอนุรักษ์อัตลักษณ์ประการคือศิลปกรรมหลังผ่านหน่วยงานราชการ รัฐวิสาหกิจและภาคเอกชน ระยะแรกเพื่ออนุรักษ์ให้คงความศักดิ์สิทธิ์ ต่อมาเพื่อแสดงคุณค่าความเป็นอารยะและปัจจุบันเพื่อการท่องเที่ยวตามลาดับ