การอธิบายหลักการแรกของธาเลสกับการอธิบายตัณหาของพุทธปรัชญา: ความเหมือนและความต่างในมิติวัฒนธรรมการแสวงหาความรู้

Abstract

การพยายามเพื่อเข้าใจเรื่องใดเรื่องหนึ่งจาเป็นต้องมีวิธีการที่เหมาะสม เพราะวิธีการที่เหมาะสมจะช่วยให้ผู้พยายามค้นหาสิ่งใดสิ่งหนึ่งนั้นพบสิ่งที่ต้องการได้ บทความนี้พยายามศึกษาวิเคราะห์วิธีการที่พุทธปรัชญาใช้อธิบายตัณหาแล้วพบว่ามีการใช้วิธีการวิเคราะห์เชิงสาเหตุและผลจนทาให้พระพุทธเจ้าตีแผ่ตัณหาออกมาให้เห็นได้อย่างชัดเจน ในขณะเดียวกัน การที่ธาเลสพยายามจะเข้าใจปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ การศึกษานี้พบว่าเขาก็ใช้วิธีการวิเคราะห์เชิงสาเหตุและผลจนทาให้เขาสามารถพบหลักการแรกได้ งานนี้จึงยืนยันได้ว่า วิธีการวิเคราะห์เชิงสาเหตุและผลนั้นเป็นวิธีการที่มีการใช้กันมานานแล้วทั้งปรัชญาตะวันตกและปรัชญาตะวันออก และงานนี้ยังเสนอแนะอีกว่า เมื่อวิธีการดังกล่าวเป็นวิธีการที่มีประโยชน์ต่อการเข้าใจทั้งเรื่องภายนอกกล่าวคือ ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ และเรื่องภายใน กล่าวคือ เรื่องจิตใจรวมไปถึงความรู้สึกนึกคิด เราควรสนับสนุนการเรียนรู้วิธีการให้มากขึ้นเพื่อนาไปใช้ประโยชน์ในการเข้าใจเรื่องที่เกี่ยวข้องต่อไป