รูปแบบและกระบวนการสร้างสังคมปลอดยาเสพติดตามหลัก พระพุทธศาสนาในภาคเหนือ

Abstract

งานวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการป้องกันยาเสพติดของชุมชน สร้างรูปแบบ และมาตรการของชุมชนในการป้องกันปัญหายาเสพติด และเสริมสร้างเครือข่ายการป้องกันยาเสพติด ของชุมชนตามหลักพระพุทธศาสนาในภาคเหนือ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ และวิจัยเชิงปฏิบัติการ ใน พื้นที่จังหวัดเชียงราย จังหวัดพะเยา และจังหวัดแพร่ ประชากรและกลุ่มตัวอย่างได้คัดเลือกแบบ เฉพาะเจาะจงจากผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการทากิจกรรมการป้องกัน และแก้ไขปัญหายาเสพติด จานวน ๔๐ รูป/คน โดยใช้แนวคาถามประกอบการสนทนากลุ่ม การสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลหลัก การเข้าร่วมใน กิจกรรมของชุมชน และการทาแผนที่เดินดิน ผลการวิจัยพบว่า ๑) กระบวนการป้องกันปัญหายาเสพติดของชุมชนในเขตเทศบาลตาบลเมืองพาน อาเภอ พาน จังหวัดเชียงราย ประกอบด้วยการค้นหาสืบสภาพชุมชน การมีส่วนร่วมของคนในชุมชน การ รับรองครัวเรือน การบูรณาการสู่สถานศึกษา การตักเตือน การบาบัด การจับกุมและดาเนินคดี การ ติดตาม การรักษาสถานะชุมชนเข้มแข็ง และการใช้มาตรการทางสังคม การดาเนินงานให้ความสาคัญ กับการมีส่วนร่วมของคนในชุมชนในการทากิจกรรมการป้องกัน การปราบปราม การติดตามผู้ติดยา เสพติด การสร้างความเข้มแข็งให้แก่ครอบครัวผ่านกระบวนการบ่มเพาะของสถาบันศาสนาและ สถาบันการศึกษา การบูรณาการแผนงาน โครงการของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งการใช้มาตรการ ทางสังคมในรูปแบบของธรรมนูญชุมชน ๒) รูปแบบและมาตรการในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดของชุมชนในจังหวัด แพร่และจังหวัดพะเยา ประกอบด้วย รูปแบบการสร้างความสัมพันธ์ของคนในครอบครัว รูปแบบที่ เป็นการให้ความรู้เกี่ยวกับหลักธรรมในการแก้ไขปัญหายาเสพติด รูปแบบที่เป็นกฎกติกาของชุมชน และรูปแบบที่เป็นโครงการกิจกรรม ทั้ง ๔ รูปแบบดาเนินงานโดยเน้นการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน กับหน่วยงานที่เป็นปัจจัยหลักในการขับเคลื่อนกระบวนการแก้ไขปัญหายาเสพติดของชุมชน ๓) การเสริมสร้างเครือข่ายการป้องกันปัญหายาเสพติดของชุมชนในการป้องกันและแก้ไข ปัญหายาเสพติด จังหวัดแพร่ ได้มีการดาเนินงานตามยุทธศาสตร์ในการป้องกันและแก้ไขปัญหายา เสพติด จังหวัดแพร่ ที่มีความสอดคล้องกับนโยบายของรัฐบาล ๗ ด้าน โดยเป็นการบูรณาการการ ดาเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ ในรูปแบบของศูนย์อานวยการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด จังหวัดแพร่ โดยมีส่วนร่วมในการทากิจกรรมกับภาคประชาชน ผ่านการประสานงานที่เป็นทางการ ข จากศูนย์อานวยการฯ ที่มีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นประธาน สั่งการไปยังอาเภอ ตาบล และหมู่บ้าน เพื่อให้มีการทากิจกรรมการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดในพื้นที่ให้บรรลุตามเป้าหมายที่วางไว้ การวิเคราะห์หลักธรรมที่นามาใช้การสร้างสังคมปลอดยาเสพติดตามหลักพระพุทธศาสนา ในภาคเหนือ มีความหลากหลายไปตามบริบทและสถานการณ์ที่เกิดขึ้น ประกอบด้วย หลัก โอวาทปาติโมกข์ หลักศีล ๕ หลักอริยสัจ ๔ หลักอปริหานิยธรรม หลักสามัคคีธรรม หลักทิศ ๖ หลัก ประโยชน์ ๓ หลักไตรสิกขา หลักการคบมิตร และหลักปัญญา