ศึกษาวิเคราะห์แก่นธรรมจากทีฆนิกาย

Abstract

งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ อย่างคือ ๑) เพื่อศึกษาโครงสร้างและเนื้อหาของพระสูตรใน ทีฆนิกาย ๒) เพื่อศึกษาแก่นธรรมที่ปรากฏอยู่ในทีฆนิกาย ๓) เพื่อประยุกต์แก่นธรรมจากทีฆนิกายมาใช้ในการพัฒนาชีวิตและสังคม เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร ผลการวิจัยพบว่า ทีฆนิกายเป็นนิกายแรกของพระสุตตันตปิฎก เป็นพระสูตรขนาดยาว แบ่งออกเป็น ๓ หมวด เรียกว่า วรรค คือ ๑) สีลขันธวรรค มี ๑๓ สูตร ๒) มหาวรรค มี ๑๐ สูตร ๓) ปาฏิกวรรค มี ๑๑ พระสูตร เนื้อหาพระสูตรในทีฆนิกายถือกันว่าเป็นหลักคาสอนของพระพุทธเจ้าชั้นดั้งเดิมที่สุด ทีฆนิกาย มีแก่นธรรมปรากฏอยู่มากมายทั้งในส่วนที่เป็นหลักปฏิบัติ เป็นแนวทางเพื่อปฏิบัติให้เกิดความดีงามในหมู่ของภิกษุสงฆ์ เช่น เรื่องศีล หลักปฏิบัติเพื่อความหลุดพ้น ขั้นตอนการปฏิบัติตั้งแต่ศีล สมาธิ ปัญญา วิมุตติ หลักปฏิบัติเพื่อความสุขในการดาเนินชีวิตในสังคม การประยุกต์แก่นธรรมจากทีฆนิกายเพื่อพัฒนาชีวิตและสังคมนั้น ในงานวิจัยนี้ กล่าวถึงการพัฒนาชีวิตที่เป็นปัจเจกบุคคลเพื่อความเจริญงอกงามในการดาเนินชีวิต เรื่องศีล, เรื่องการบวช การทาบุญที่ลงทุนน้อย แต่ได้ประโยชน์มาก คาสอนเรื่องปฏิจจสมุปบาทที่กล่าวถึงความสัมพันธ์กันเชิงเหตุผลของสรรพสิ่งในโลก เป็นการสอนให้มองโลกและชีวิตอย่างอิงอาศัยและ สัมพันธกัน หลักปฏิบัติสมถกัมมัฏฐานและวิปัสสนากัมมัฏฐานตามแนวมหาสติปัฏฐาน ๔ วิธีการดาเนินชีวิตให้มีความสุข ด้วยการงดเว้นสิ่งที่เป็นอบายมุข การรู้จักหลีกเว้นคนชั่ว การเสพสมาคมกับคนดี การใช้จ่ายทรัพย์สินเงินทองให้เกิดประโยชน์สูงสุด แก่นธรรมเหล่านี้ สามารถนามาปรับใช้เพื่อพัฒนาตนเองได้ในหลาย ๆ ด้าน โดยมีเป้าหมายคือความสุข นอกจากนี้ ในทีฆนิกาย ยังมีหลักธรรมที่สามารถนามาประยุกต์ใช้เพื่อพัฒนาสังคม โดยเฉพาะด้านสถาบันทางการเมือง ด้านเศรษฐกิจ ด้านการปกครอง รวมถึงเพื่อพัฒนาความสัมพันธ์ทางสังคมได้อย่างมีประโยชน์