การเสริมสร้างจิตสำนึกต่อสาธารณะและเครือข่ายการจัดการ ของชุมชนสร้างสรรค์ในสังคมไทย

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาจิตสำนึกความเป็นพลเมือง เพื่อปลูกฝังความเป็นพลเมือง และเพื่อเสริมสร้างเครือข่ายชุมชนสร้างสรรค์สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ผู้ให้ข้อมูล คือ ผู้เชี่ยวชาญ ผู้ทรงคุณวุฒิ ระดับจังหวัด ระดับท้องถิ่น ปราชญ์ชุมชน และนักวิชาการ ที่เกี่ยวข้องกับการสร้างจิตสำนึกต่อชุมชนในสังคมไทย จำนวน ๑๕ รูป/คน ซึ่งคณะผู้วิจัยจะทำการสุ่มผู้ให้ข้อมูลแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ การสัมภาษณ์เชิงลึก การสังเกตแบบมีส่วนร่วม และการสนทนากลุ่มเฉพาะ เพื่อเป็นการวิเคราะห์ผลจากแนวคิด หลักการ ความเป็นมา กระบวนการ และความสัมพันธ์ ที่จะทราบถึงกระบวนการปลูกฝังความเป็นพลเมืองไทย จนออกมาเป็นคู่มือ ผลการวิจัยพบว่า การเสริมสร้างจิตสำนึกต่อสาธารณะประกอบไปด้วย ๑) ด้านทักษะบุคคล ๒) ด้านการมีส่วนร่วมชุมชนสังคม ๓) ด้านความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับประชาธิปไตย ส่วนการเสริมสร้างเครือข่ายการจัดการของชุมชนสร้างสรรค์ที่เด่นชัด คือ เครือข่ายระดับชุมชน ในส่วนขั้นตอนการเสริมสร้างเครือข่ายชุมชนสร้างสรรค์สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ๑) ตระหนักถึงปัญหาและสำนึกในการรวมตัว ๒) การสร้างจุดร่วมของผลประโยชน์ ๓) การแสวงหาแกนนำที่ดีของเครือข่าย และ๔) การสร้างแนวร่วมของสมาชิกเครือข่าย โดยที่แนวทางการจัดการเครือข่ายมี ๑) การสร้างความเป็นองค์การเครือข่ายและการทำให้มั่นคง และ๒) การรักษาความต่อเนื่องของการเป็นองค์การเครือข่าย โดยผลที่เกิดจากการดำเนินกิจกรรมเครือข่ายของชุมชนมี ๑) ผลที่เกิดต่อประชาชน คือ ทำให้คนในชุมชนหรือสังคมมองเห็นคุณค่า เปลี่ยนทัศนคติในด้านลบที่มีต่อการพัฒนาชุมชน หรือสังคม ให้มองว่าเป็นสิ่งสำคัญเป็นสิ่งจำเป็นในด้านการพัฒนาจิตใจ ที่มีความจำเป็นต่อการดำรงชีวิต และการอยู่ร่วมกันในสังคม และ๒) ผลที่เกิดต่อสังคมและชุมชน เป็นศูนย์รวมหรือแหล่งรวมตัวในการทำกิจกรรมร่วมกันของคนในชุมชน อันก่อให้เกิดความรักความสามัคคีภายในชุมชน ทำให้ชุมชนเป็นชุมชนที่เข็มแข็ง อยู่กันอย่างสงบสุขและเป็นสังคมที่พึงปรารถนาน่าอยู่