นโยบายและกลไกการจัดการป่าชุมชนของภาคประชาชน และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค คือ ๑) เพื่อศึกษานโยบายและกลไกการจัดการปาชุมชนของ ภาคประชาชนและองค กรปกครองสวนทองถิ่นในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ๒) เพื่อศึกษากระบวนการ สรางกลไกการจัดการปาชุมชนของภาคประชาชน และองค กรปกครองสวนทองถิ่นในภาค ตะวันออกเฉียงเหนือ ๓) เพื่อประเมินผลนโยบายและการจัดการป าชุมชนและองค กรปกครองสวน ทองถิ่นในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป?นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โดยการเก็บ ขอมูลจากเอกสารปฐมภูมิ ทุติยภูมิ ขอมูลที่ไดจากการสัมภาษณเชิงลึก (In-depth Interviews) และ แบบสังเกตแบบมีสวนรวม (Participatory Observation) พื้นที่การวิจัย ๓ จังหวัด ๔ อำเภอ ได แก อำเภอกุฉินารายณ จังหวัดกาฬสินธุ อำเภอโพนทอง จังหวัดรอยเอ็ด อำเภอปทุมรัตน จังหวัดรอยเอ็ด และอำเภอวาป\ปทุม จังหวัดมหาสารคาม กลุมผูใหขอมูลสำคัญที่ใชในการวิจัยครั้งนี้ ไดแก ผูนำชุมชน/ หมูบาน จำนวน ๒๐ คน ผูเชี่ยวชาญ/นักวิชาการ จำนวน ๑๐ คน รวมทั้งสิ้น จำนวน ๓๐ คน วิเคราะหขอมูลดวยการพรรณนาตามหลักอุปนัยวิธี ผลการวิจัยพบวา ๑. นโยบายและกลไกการจัดการปาชุมชนของภาคประชาชนและองคกรปกครองสวน ทองถิ่นในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จำเป?นตองอาศัยความรวมมือ ความตองการของชุมชนเป?นหลัก โดยใหชุมชนเป?นผูวางแผนและควบคุมการดำเนินงานตามที่ชุมชนตองการ โดยอาศัยกฎระเบียบ ขอบังคับที่เป?นผลมาจากขนบธรรมเนียมประเพณี ความเชื่อตางๆ ของชุมชน บนพื้นฐานจากภูมิ ป`ญญาทองถิ่น พิธีกรรม ศาสนา วัฒนธรรม ตามวิถีชีวิตและวัฒนธรรมภายในชุมชน รวมถึงการรักษา ทรัพยากรสวนรวมของชุมชนผสมผสานกับการตั้งกฎกติกา เพื่อดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติในปา ชุมชน โดยการมีสวนรวมกระบวนการจัดการปาชุมชน การเรียนรูอยางตอเนื่อง และการใช กระบวนการวิจัยชวยสนับสนุน เชื่อมโยงกิจกรรมของปาชุมชนเพื่อใหเกิดการเรียนรูอยางเป?นระบบ