นครแห่งศิลปะ : แนวทางการส่งเสริมการอนุรักษ์พุทธศิลปกรรม ของวัดพระอารามหลวงจังหวัดเชียงราย

Abstract

การศึกษาเรื่อง นครแห่งศิลปะ : แนวทางการส่งเสริมการอนุรักษ์พุทธศิลปกรรมของวัดที่เป็นอารามหลวงของจังหวัดเชียงราย มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพุทธศิลปกรรมของวัดที่เป็นพระอารามหลวงในจังหวัดเชียงราย การอนุรักษ์พุทธศิลปกรรมของวัดที่เป็นพระอารามหลวงจังหวัดเชียงราย และเพื่อศึกษาแนวทางการส่งเสริมการอนุรักษ์พุทธศิลปกรรมของวัดที่เป็นพระอารามหลวงจังหวัดเชียงราย ผู้วิจัยได้ทาการศึกษาวิจัยตามวัตถุประสงค์ที่กาหนดไว้ โดยมีเป้าหมาย ๓ วัด ได้แก่ วัดพระแก้ว วัดพระสิงห์ วัดเจ็ดยอด ซึ่งตั้งอยู่ในเขตเทศบาลนครเชียงราย กลุ่มเป้าหมายได้แก่ เจ้าอาวาส/ตัวแทนเจ้าอาวาส นักประวัติศาสตร์ นักโบราณคดี ศิลปินเชียงราย และประชาชนทั่วไป ผลการศึกษาวิจัยพบว่า พุทธศิลปกรรมของวัดที่เป็นพระอารามหลวงในจังหวัดเชียงราย ในภาพรวม ส่วนใหญ่เป็นปฏิมากรรมประเภทไม้แกะสลัก ซึ่งฝังตัวอยู่ในสถาปัตยกรรมของวัด แต่ยังไม่มีใครนาความหมายของปฏิมากรรมเหล่านั้นออกมาเผยแพร่สู่สายตาประชาชน รองลงมาได้แก่ ปฏิมากรรมประเภทหล่อทองสาริด คือพระพุทธรูปปางต่างๆ และปฏิมากรรมปูนปั้น ตามลาดับ ส่วนจิตรกรรมเป็นจิตรกรรมฝาผนังทั้งหมด แต่มีความวิจิตร ปราณีตแตกต่างกัน สาหรับพุทธศิลปกรรมประเภทสถาปัตยกรรม ส่วนใหญ่เป็นสถาปัตยกรรมแบบล้านนาเกือบทั้งหมด ส่วนการอนุรักษ์พุทธศิลปกรรมของวัดที่เป็นพระอารามหลวงจังหวัดเชียงราย พบว่า ทางวัดได้ดาเนินการอนุรักษ์พุทธศิลปกรรมใน ๓ ลักษณะ ได้แก่ การอนุรักษ์โดยให้อยู่ในลักษณะของสถาปัตยกรรมที่เป็นเสนาสนะ การอนุรักษ์โดยการจัดเป็นพิพิธภัณฑ์แสดงพุทธศิลปกรรมที่ไม่ใช่สถาปัตยกรรม และการอนุรักษ์โดยจัดทาป้าย แผ่นพับ เว็บไซต์ของวัด และข้อเสนอแนะหรือแนวทางการส่งเสริมการอนุรักษ์พุทธศิลปกรรมของวัดที่เป็นพระอารามหลวงจังหวัดเชียงราย พบว่า ศิลปินเชียงราย นักโบราณคดี นักประวัติศาสตร์ และประชาชนทั่วไป ได้ให้ข้อเสนอแนะหรือแนวทางที่สอดคล้องกัน ๓ ประการ ได้แก่ (๑) แต่ละวัดควรจัดทาพิพิธภัณฑ์ รวบรวมพุทธศิลปกรรมทั้งเก่าและใหม่มาแสดงไว้ภายในวัดให้ผู้ที่สนใจได้ศึกษาเรียนรู้ให้เป็นแหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นไปด้วย (๒) แต่ละวัดควรจะมีบุคลากรไว้คอยบริการข้อมูลให้แก่นักท่องเที่ยวและผู้สนใจศึกษาเรียนรู้ที่นอกเหนือจากป้ายประวัติ แผ่นพับ ที่สามารถสื่อสารได้ทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤาได้จะเป็นการดีมาก และ (๓) แต่ละวัดควรนาเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ในการบริการข้อมูลให้มากขึ้น เช่น คิวอาร์โค๊ด เป็นต้น เนื่องจากปัจจุบันเป็นยุคไอทีที่จะสามารถเข้าถึงข้อมูลได้อย่างง่ายดาย