ศึกษากระบวนการปลูกฝังด้านคารวะธรรม สามัคคีธรรมและปัญญาธรรมแก่เด็กและเยาวชน ด้วยนิทานพื้นบ้านอีสาน จังหวัดอุบลราชธานี

Abstract

การศึกษาวิจัยกระบวนการปลูกฝังด้านคารวธรรม สามัคคีธรรม และปัญญาธรรมแก่เด็กและเยาวชน ด้วยนิทานพื้นบ้านอีสานจังหวัดอุบลราชธานี มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการปลูกฝังคุณธรรม จริยธรรม ด้านคารวธรรม สามัคคีธรรม และปัญญาธรรมแก่เด็กและเยาวชน โดยใช้นิทานพื้นบ้านเพื่อวิเคราะห์หลักธรรม คติธรรม ด้านคารวธรรม สามัคคีธรรม และปัญญาธรรม ที่แทรกอยู่ในนิทานพื้นบ้านทั้ง ๔ เรื่อง และเพื่อจัดพิมพ์หนังสือนิทานพื้นบ้านอ่านประกอบในการเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม แก่เด็กและเยาวชน ซึ่งพบผลการวิจัย พอสรุปได้ ดังนี้ ๑. ผลสะท้อนความรู้ความเข้าใจของนักเรียน และปราชญ์ชาวบ้านเกี่ยวกับกระบวนการปลูกฝังคุณธรรม จริยธรรมแก่เด็กและเยาวชน โดยใช้นิทานพื้นบ้าน โดยภาพรวม พบว่า มากที่สุดเกี่ยวกับการจัดหานิทานพื้นบ้านเข้าสู่ห้องสมุดของชุมชน และเกี่ยวกับการที่นักเรียนได้เคยเข้าร่วมกิจกรรมการอ่าน/การเล่านิทานพื้นบ้านที่จัดขึ้นในชุมชน ๒. ผลสะท้อนความรู้ความเข้าใจของนักเรียนและปราชญ์ชาวบ้านเกี่ยวกับหลักธรรม คติธรรม ที่แทรกอยู่ในนิทานพื้นบ้าน ทั้ง ๔ เรื่อง โดยภาพรวม ซึ่งมีผลสรุปได้ ดังนี้ พญากาเผือก สะท้อนถึงหลักธรรม ด้านคารวธรรม กตัญญูกตเวทิตาธรรม และการตั้งสัจจาอธิษฐาน เพื่อการตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า ๕ พระองค์ นกกระจาบไร้ความสามัคคี สะท้อนให้เห็นคติธรรมที่ว่าความสามัคคี นำมาซึ่งความสุขความสงบของหมู่คณะ ส่วนความไร้สามัคคี ความอวดเก่งอวดดี ทำให้หมู่คณะพินาศฉิบหาย สุวรรณสามกุมาร สอนให้รู้ว่า คารวะธรรมความนอบน้อมต่อบิดามารดา ความกตัญญูกตเวทีต่อผู้มีพระคุณ และการยึดสัจจะยิ่งกว่าชีวิต ก่อให้เกิดความเจริญและความสุขในชีวิต ปัญหาเสียวสวาสดิ์ แสดงให้เห็นว่า มีการนำเอานิทานพื้นบ้านมาผูกเป็นปริศนาธรรม แทรกไว้ซึ่งหลักปรัชญา คำสอน คติธรรม ที่ควรนำมาใช้อบรมสั่งสอนศีลธรรมแก่เด็กเยาวชน และคนทั่วไป