การพัฒนาจิตสานึกสาธารณะเพื่อการอนุรักษ์โบราณสถานชุมชน จังหวัดบุรีรัมย์

Abstract

งานวิจัยเรื่องการพัฒนาจิตสานึกสาธารณะเพื่อการอนุรักษ์โบราณสถานชุมชนจังหวัด บุรีรัมย์ มีวัตถุประสงค์ ๓ ข้อ คือ ๑) ศึกษาโบราณสถานชุมชน ในจังหวัดบุรีรัมย์ ๒) ศึกษา จิตสานึกสาธารณะชุมชนเพื่อการอนุรักษ์โบราณสถานชุมชน ๓) เพื่อพัฒนาจิตสานึกสาธารณะ เพื่อการอนุรักษ์โบราณสถานชุมชน ของจังหวัดบุรีรัมย์ โดยมีวิธีการวิจัยแบบผสมผสาน ได้แก่ การวิจัยเชิงคุณภาพ และการลงพื้นที่ปฏิบัติการทากิจกรรมร่วมกับชุมชน ด้วยการสัมภาษณ์ เก็บ แบบสอบถาม และการสร้างชุดความรู้ ประชาชกรกลุ่มตัวอย่างและผู้ให้ข้อมูล ได้แก่ ผู้นาชุมชน ผู้ดูแลเกี่ยวข้อง ปราชญ์ชาวบ้าน เยาวชน และพระภิกษุสงฆ์ จานวนประมาณ ๔๙ รูป/คน ใน อาเภอคูเมือง และอาเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ ผลการวิจัยพบว่า ๑) จากการศึกษาเอกสารและลงพื้นที่สารวจโบราณสถานชุมชนในจังหวัดบุรีรัมย์ พบเสมาที่มีอายุเก่าแก่ที่ทรงคุณค่ายิ่งทางโบราณคดี การสร้างนั้นย้อนไปได้ถึงสมัยทวารวดี ลอง ลงมาเป็นการสร้างในสมัยขอมเรืองอานาจคือ ศิลปะขอมแบบไพรกเม็ง นับถือศาสนาพราหมณ์ และใบเสมายุคสมัยกรุงศรีอยุธยา ที่มีคติความเชื่อแนวความคิด และเหตุผลในการสราง คือใช เปนนิมิต หรือเครื่องหมาย เพื่อกาหนดขอบเขตของพระอุโบสถ มีการสารวจ ๗ พื้นที่ ซึ่งเป็น ชุมชนโบราณของจังหวัดบุรีรัมย์ พบโบราณสถานจานวน ๑๒ แห่ง แต่เลือกศึกษาโบราณสถานที่ อาเภอคูเมืองและอาเภอเมือง พบเสมาโบราณบ้านปะเคียบ วัดทรงศิรินาวาส อาเภอคูเมือง เป็นเสมาโบราณสมัยทวารวดีพบจานวนมากกว่า ๕๐ ชิ้น บางชิ้นมีลวดลายที่ชัดเจนสมบูรณ์ และเริ่มที่จะเลื่อมสภาพลงและบางชิ้นถูกทาลายด้วยน้ามือของมนุษย์เพราะ ความรู้เท่าไม่ถึง การณ์นั้น คือสาเหตุที่ต้องเร่งดาเนินการอนุรักษ์และสร้างจิต สานึกสาธารณะเพื่อการอนุรักษ์ โบราณสถานชุมชน ข ๒) จิตสานึกสาธารณะเพื่อการอนุรักษ์โบราณสถานชุมชน พบว่า คนในชุมชนมีการ ตระหนักรู้ในความรับผิดชอบต่อส่วนรวม มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโบราณสถาน เพื่อการ อนุรักษ์โบราณสถานชุมชนของตนเอง ซึ่งโบราณสถานยังบอกความรุ่งเรืองในอดีตของชุมชน ทุกคนควรช่วยกันดูแลเฝ้าระวังและรักษา และช่วยกันปลูกต้นไม้เพราะต้นไม้ช่วยให้สภาพ อากาศดีขึ้น ๓) เพื่อพัฒนาจิตสานึกสาธารณะเพื่อการอนุรักษ์โบราณสถานชุมชนจังหวัดบุรีรัมย์ โดยการทากิจกรรมพัฒนาจิตสานึกสาธารณะ เพื่อกระตุ้นสร้างพลังชีวิตและแรงจูงใจเสริมสร้าง ความรู้ต่างๆ เกี่ยวกับความสาคัญของโบราณสถานชุมชน และการเป็นเจ้าบ้านที่ดี ได้สร้างกลุ่ม อาสาอนุรักษ์โบราณสถานชุมชน แก้ปัญหาและอนุรักษ์โบราณสถานชุมชนของตนเอง ให้ยั่งยืน ต่อไป