การศึกษาวิเคราะห์แนวทางการป้องกันและแก้ปัญหาภาวะมลพิษ ตามแนวทางพระพุทธศาสนา

Abstract

การวิจัยในครั้งนี้มีจุดประสงค์เพื่อค้นคว้าภาวะมลพิษที่ปรากฏในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาและแนวทางการป้องกันและแก้ปัญหาภาวะมลในเชิงพระพุทธศาสนา ผลการวิจัย พบว่าพระพุทธศาสนาเถรวาทมีการบัญญัติสิกขาเพื่อป้องกันการทาใดๆ ที่จะก่อให้เกิดภาวะมลพิษหรือเพื่อความบริสุทธิ์แห่งสิ่งแวดล้อมบทบัญญัติยังเอื้อต่อการปฏิบัติกับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เพราะธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเป็นปัจจัยสาคัญกับการดารงชีวิต ถึงแม้ว่าสมัยพุทธกาลยังไม่มีปัญหาเรื่องธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมมากนัก ถึงกระนั้นพระพุทธองค์ก็ยังบัญญัติสิกขาบทเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม ทั้งหมดนี้ก็เพื่อปองกันพระภิกษุทาการใดๆ ให้เกิดมลภาวะมลพิษได้และเพื่อให้พระภิกษุประพฤติปฏิบัติเป็นแบบอย่างให้กับสังคม หลักการและแนวทางการป้องกันปัญหาภาวะมลพิษในเชิงพระพุทธศาสนาพระพุทธองค์ได้ทรงบัญญัติสิกขาบทเพื่อเป็นแนวทางในการป้องกันภาวะมลพิษและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยการไม่ทาลายให้เสียความสมดุลย์ทางระบบนิเวศวิทยา พระสงฆ์เป็นส่วนหนึ่งของสังคมมนุษย์ และมีพระวินัยเป็นกฎระเบียบในการดาเนินชีวิต พระวินัยที่พระสงฆ์รักษานี้สอดคล้องกับการอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม สามารถนามาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาวันได้ แนวทางการป้องกันและการปัญหาภาวะมลพิษตามแนวทางพระพุทธศาสนาพระพุทธเจ้าทรงมีทัศนะว่า พืชทุกชนิดมีค่าเท่ากับสัตว์ทั้งหลายควรแก่การดูแลทะนุถนอมไม่น้อยไปกว่าสัตว์ ในพระวินัย พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติสิกขาบทเป็นศีลห้ามพระสงฆ์ทาลายต้นไม้ หรือพรากของเขียว ภูตคาม ทุกชนิด ห้ามมิให้ขุดดิน ห้ามถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะ หรือบ้วนน้าลายลงบนต้นไม้ หรือในแม่น้าลำธาร เป็นต้น ทรงบัญญัติสิกขาบทคุ้มครองสัตว์และธัญญาพืชภิกษุก็ไม่ควรไปล่วงละเมิดสิทธิ์ในการดารงชีวิตของเขา สิกขาบทเหล่านี้แสดงให้เห็นว่าเป็นการปกป้องและลดปัญหาภาวะมลพิษอากาศ น้าและดินได้อย่างเหมาะสมกับสถานการณ์ของทุกสมัย