การสร้างเครือข่ายศูนย์เรียนรู้ สมุนไพรต้นแบบในการดูแลสุขภาวะเชิงพุทธ

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ๑) ศึกษาองค์ความรู้สมุนไพรในการดูแลสุขภาวะเชิงพุทธในจังหวัดนครราชสีมา ๒) พัฒนากิจกรรมเครือข่ายผลิตภัณฑ์สมุนไพรต้นแบบในการดูแลสุขภาวะเชิงพุทธในจังหวัดนครราชสีมา ๓) สร้างเครือข่ายวัดสมุนไพรต้นแบบดูแลสุขภาวะเชิงพุทธในจังหวัดนครราชสีมา ผู้ให้ข้อมูลสาคัญในการสัมภาษณ์เชิงลึก ได้แก่ เจ้าอาวาส คณะสงฆ์ พระเถระผู้ใหญ่ ตัวแทนวัดและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จานวน ๓๐ รูป/คน เป็นการวิจัยแบบผสานวิจัยทั้งวิจัยในเชิงเอกสาร และการวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการศึกษาพบว่า ๑. องค์ความรู้สวนสมุนไพรของวัดและชุมชนในการดูแลสุขภาพของวัดและชุมชนในจังหวัดนครราชสีมา วัดมีความสาคัญต่อการพัฒนาด้านสาธารณสุขของชุมชนโดยวัดเป็นศูนย์กลางของชุมชนในการส่งเสริมสุขภาพและพัฒนาอนามัยสิ่งแวดล้อมให้กับประชาชนและชุมชน สาหรับวัดไตรมิตรวิทยารามมีองค์ความรู้ทางด้านสมุนไพรโดยเกิดจาก องค์ความรู้จากภูมิปัญญาในการใช้สมุนไพร การใช้สมุนไพรเป็นอาหาร กับใช้เป็นยารักษาโรค รูปแบบการสืบทอดองค์ความรู้ เป็นการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น การนาไปปฏิบัติหลังได้รับการถ่ายทอด โดยการใช้ภูมิปัญญาสมุนไพรดูแลสุขภาพตนเอง บุคคลใกล้ชิด และคนอื่น ๆ การถ่ายทอดให้บุคคลใกล้ชิด กล่าวคือ ได้นาความรู้ที่ได้จากการถ่ายทอดมาแนะนาบุคคลใกล้ชิดให้รู้จักยาสมุนไพร และใช้ยาสมุนไพรอย่างถูกวิธี และการกระตุ้นให้เห็นความสาคัญของสมุนไพรและการอนุรักษ์สมุนไพร ๒. การพัฒนากิจกรรมเครือข่ายผลิตภัณฑ์สมุนไพรต้นแบบในการดูแลสุขภาวะเชิงพุทธในจังหวัดนครราชสีมา กาหนดออกเป็น ๓ ระยะ ดังนี้ ระยะที่ ๑ ปรับพื้นให้เหมาะสมต่อการพัฒนาโดยนาขยะพลาสติกออกจากพื้นที่ พัฒนาพื้นที่ทาความสะอาดและกาหนดพื้นที่สาหรับจัดทาเป็นศูนย์เรียนรู้ด้านสมุนไพร พร้อมกับปรับพื้นที่ให้สะอาด ระยะที่ ๒ จัดทาแผนสร้างความร่วมมือระหว่างคณะสงฆ์ในพื้นที่ มจร วิทยาเขตนครราชสีมาและประชาชน ระยะที่ ๓ พัฒนาผลิตภัณฑ์และสมุนไพรในพื้นที่ให้เป็นแหล่งเรียนรู้ ซึ่งตามแผนปฏิบัติการดังกล่าวสงผลให้เกิดศูนย์เรียนรู้สมุนไพรต้นแบบในการดูแลสุขภาวะเชิงพุทธ ณ วัดไตรมิตรวิทยาราม ๓. สร้างเครือข่ายวัดสมุนไพรต้นแบบดูแลสุขภาวะเชิงพุทธในจังหวัดนครราชสีมา เครือข่ายการเรียนรู้ที่เกิดขึ้นภายในวัดไตรมิตรวิทยาราม เกิดจากการดาเนินกิจกรรมและการขยายเครือข่ายการเรียนรู้ทางสังคมที่มาจากการเรียนรู้ภายในที่มีความมุ่งมั่นในการที่จะพัฒนาบุคคล กิจกรรมเชื่อมโยงสมุนไพร การเชื่อมโยงกับเครือข่ายอื่นๆ เช่น เครือข่ายวัดสมุนไพร และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง การประชาชนเข้ามาใช้พื้นที่ในการถ่ายทอดองค์ความรู้ การจัดตั้งเป็นศูนย์เรียนรู้สมุนไพร ต้นแบบในการดูแลสุขภาวะเชิงพุทธให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมตามความเหมาะสม และการพัฒนาระบบศูนย์ข้อมูลหรือ เครือข่ายการเรียนรู้ผ่านกิจกรรมเชิงพุทธ รวมทั้งการประสานเพื่อให้เกิดความยั่งยืนของบุคคลและสังคม กระบวนการเสริมสร้างเครือข่ายเรียนรู้ดังกล่าว เป็นไปตามหลักการของการเรียนรู้ และการจัดการความรู้