ครอบครัวรักษาศีล ๕ : รูปแบบและการเสริมสร้างวัฒนธรรมการดำรงชีวิตของครอบครัวไทยในจังหวัดอุบลราชธานี

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ ๑) ศึกษาแนวคิดเรื่องเบญจศีลที่ปรากฏ ในพระพุทธศาสนาเถรวาท ๒) ศึกษาครอบครัวรักษาศีล ๕: รูปแบบและการเสริมสร้างวัฒนธรรม การดำเนินชีวิตของครอบครัวไทย และ ๓) ศึกษาครอบครัวรักษาศีล ๕ : รูปแบบและการเสริมสร้างวัฒนธรรมการดำเนินชีวิตของครอบครัวในจังหวัดอุบลราชธานี ใช้รูปแบบงานวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการสนทนากลุ่ม การสังเกตการณ์ และการสัมภาษณ์ความเห็นเจ้าอาวาส ผู้อำนวยการสถานศึกษา ผู้นำชุมชน และครอบครัวพุทธศาสนิกชน จำนวน ๒๕ รูป/คน ผลการวิจัยพบว่า หลักเบญจศีล คือ การรักษากายและวาจาให้มีความเป็นปกติมี ๕ อย่าง คือ ๑) การห้าม ฆ่าสัตว์ ๒) ห้ามลักทรัพย์ ๓) การห้ามประพฤติผิดในกาม ๔) การห้ามพูดปด และ ๕) การห้ามดื่มสุราและเมรัย โดยมีหลักธรรมที่ส่งเสริมการรักษาศีลจำนวน ๕ อย่าง คือ ๑) หลักเบญจธรรม ๒) หลักวิรัติ ๓) หลักขันติโสรัจจะ ๔) หลักสติสัมปชัญญะ และ ๕) หลักปัญญา การรักษาศีลเป็นประโยชน์ ต่อตนเองและสังคม ส่วนการไม่รักษาศีลเป็นโทษต่อตนเองและสังคม โครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ : ชาวประชาเป็นสุขมีหน่วยงานขับเคลื่อนของโครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ มี ๓ หน่วยงาน คือ ๑) วัด/พระสงฆ์ ๒) บ้าน/ชุมชน และ ๓ สถานศึกษา/ หน่วยงานอื่นๆ มีวัตถุประสงค์คือทำให้พุทธศาสนิกชนตระหนักถึงคุณสมบัติ และความสำคัญและหน้าที่ความเป็นพุทธศาสนิกชนตลอดจนประโยชน์ของการรักษาศีล ๕ รูปแบบและกิจกรรมเสริมสร้างการรักษาศีล ๕ ของครอบครัวในจังหวัดอุบลราชธานีมี ๓ อย่างคือ ๑) การให้ทาน ๒) การฟังธรรม และ ๓) การปฏิบัติธรรม ส่วนรูปแบบการดำเนินชีวิตตามหลักของศีล ๕ มี ๓ อย่าง คือ ๑) การมีศรัทธา ๒) ความเป็นกัลยาณมิตร และ ๓) ความมีปัญญา โดยการรักษาศีลมีวัตถุประสงค์ คือ เพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนและเพื่อเสริมสร้างความมั่นคงการดำเนินชีวิต