แนวทางการปฏิบัติตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ : ปัญหา อุปสรรค การแก้ไขและแนวทางการพัฒนา

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหาและอุปสรรค การแก้ไขและแนว ทางการพัฒนาของการปฏิบัติตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ ในมหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย โดยใช้ระเบียบวิธีการวิจัยที่ผสมผสานระหว่างวิธีการเชิงปริมาณและเชิง คุณลักษณะ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ แบบสอบถามและประเด็นการเสวนา กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษา ประกอบด้วยผู้บริหารและคณาจารย์จากส่วนงานต่าง ๆ ทั้งในระดับคณะ วิทยาเขต วิทยาลัย โครงการขยายห้องเรียนและหน่วยวิทยบริการ รวม ๕๑ แห่ง จานวนทั้งสิ้น ๕๘๓ รูป/คน จาแนก เป็นกลุ่มผู้บริหาร ๘๔ รูป/คน และคณาจารย์ ๔๔๙ รูป/คน ในการวิเคราะห์ข้อมูล ใช้สถิติพื้นฐาน ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน จากนั้นจึงนามาเปรียบเทียบผลการเรียนรู้ โดยการหาค่าความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรจากค่าสถิติ F-test ด้วยวิธีวิเคราะห์ความแปรปรวน (ANOVA) และ Chi-square พร้อมทั้งการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพจากสนทนาในเวทีการเสวนา ระดับคณะ วิทยาเขตและวิทยาลัย จานวน ๑๐ ครั้ง ผลการวิจัยพบว่า ผู้บริหารหรืออาจารย์ที่มีประสบการณ์ในการสอนที่แตกต่างกันมีความเข้าใจเกี่ยวกับกรอบ มาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติแตกต่างกัน อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติที่ระดับ .๐๕ ผู้มี ประสบการณ์ในการสอนไม่เกิน ๕ ปี มีความสัมพันธ์กับระดับความเข้าใจเกี่ยวกับกรอบมาตรฐาน คุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ แตกต่างกันกับผู้มีประสบการณ์ในการสอน ๑๐ – ๑๕ ปีอย่างมี นัยสาคัญทางสถิติที่ระดับ .๐๕ ผู้มีประสบการณ์ในการสอน ๖ – ๑๐ ปี มีความสัมพันธ์กับระดับความ เข้าเกี่ยวกับกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ แตกต่างกันกับผู้มีประสบการณ์ในการ สอน ๑๖ ปีขึ้นไป อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติที่ระดับ .๐๕ และผู้มีประสบการณ์ในการสอน ๑๐ – ๑๕ ปี ไม่มีความสัมพันธ์ต่อระดับความเข้าใจเกี่ยวกับกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ แตกต่างกันกับผู้มีประสบการณ์ในการสอน ๑๖ ปีขึ้นไป อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติที่ระดับ .๐๕ อาจารย์หรือผู้บริหารที่มีคุณวุฒิทางการศึกษาที่แตกต่างกันมีความสัมพันธ์กับลักษณะการ ปฏิบัติตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติแตกต่างกัน อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติที่ระดับ .๐๕ โดยคุณวุฒิทางการศึกษาระดับปริญญาโทมีลักษณะการปฏิบัติตามกรอบมาตรฐาน คุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ แตกต่างกันกับคุณวุฒิทางการศึกษาระดับปริญญาเอก อย่างมี นัยสาคัญทางสถิติที่ระดับ .๐๕ อาจารย์หรือผู้บริหารที่มีพฤติกรรมการหาความรู้เกี่ยวกับกรอบมาตรฐานคุณวุฒิ ระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ (มคอ.) ที่แตกต่างกันมีลักษณะการปฏิบัติตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิ ระดับอุดมศึกษาแห่งชาติแตกต่างกัน อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติที่ระดับ.๐๑ ผู้ที่ศึกษาด้วยตนเองมี ลักษณะการปฏิบัติตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ แตกต่างกันกับผู้เข้ารับการ อบรม และผู้ไม่เคยหาความรู้มาก่อนเลย อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติที่ระดับ .๐๕ และผู้เข้ารับการอบรม มีลักษณะการปฏิบัติตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ แตกต่างกันกับผู้ไม่เคยหา ความรู้มาก่อนเลย อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติที่ระดับ .๐๕ เช่นเดียวกับการผู้ที่ผ่านการอบรมเกี่ยวกับ กรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ (มคอ.) มีลักษณะการปฏิบัติต่างจากผู้ที่ไม่เคยผ่าน การอบรมเกี่ยวกับกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ (มคอ.) แตกต่างกัน อย่างมี นัยสาคัญทางสถิติที่ระดับ .๐๑ อาจารย์หรือผู้บริหารผู้ที่เคยมีประสบการณ์รับผิดชอบเขียนเกี่ยวกับกรอบมาตรฐานคุณวุฒิะ ดับอุดมศึกษาแห่งชาติ (มคอ.) มีลักษณะการปฏิบัติตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษา แห่งชาติแตกต่างจากผู้ที่ไม่เคยมีประสบการณ์รับผิดชอบเขียนเกี่ยวกับกรอบมาตรฐานคุณวุฒิ ระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ (มคอ.) อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติที่ระดับ .๐๑ การแก้ไขและแนวทางการพัฒนาการปฏิบัติตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษา แห่งชาติ ในมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ที่เหมาะสมและนาสู่รูปธรรมของการ ดาเนินงาน มีหลายรูปแบบ ดังนี้ ๑. การศึกษาทาความเข้าใจก่อนดาเนินการตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิ พร้อมตั้ง คณะกรรมการตามหลักสูตรและอาจารย์ประจาหลักสูตรเพื่อติดตามกากับดูแลคุณภาพตามกรอบ มาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษา โดยการประชุมเพื่อทาความเข้าใจ แล้วตั้งคณะกรรมการติดตาม ประเมินผลการดาเนินงานบริหารจัดการหลักสูตร และจัดประชุมคณะกรรมการประจาหลักสูตรปีละ อย่างน้อย ๔ ครั้ง เพื่อพัฒนาปรับปรุงให้ทันสมัย ตลอดจนจัดประชุมคณะกรรมการประจาวิทยาลัย สงฆ์ สรุปผลการดาเนินงานการจัดการเรียนการสอนก่อนเปิดเทอมทุกครั้ง ๒. เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์การบริหารจัดการหลักสูตรตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิ แห่งชาติ ต้องคานึงถึงการมีเอกภาพด้านนโยบายและมีความหลากหลายในทางปฏิบัติโดยมีการ กระจายอานาจจาก ส่วนกลางไปสู่ส่วนงานจัดการศึกษา ๓. สร้างการมีส่วนร่วมของชุมชน สังคม และสถานประกอบการในการกาหนดนโยบาย การบริหารหลักสูตรกระบวนการผลิตและพัฒนานิสิตกาลังคน รวมทั้งการกาหนดมาตรฐานบัณฑิต และการประสานภาคีเครือข่ายภาคเอกชน ภาครัฐ ท้องถิ่น เพื่อการพัฒนานิสิต ๔. ควรออกแบบจัดการศึกษาที่มีความยืดหยุ่น หลากหลาย และมีระบบเทียบโอนผลการ เรียนและระบบเทียบ ประสบการณ์การทางานของบุคคลเพื่อเข้ารับการศึกษา การกาหนดกลไกให้ นิสิตมีกิจกรรมจิตอาสาเพื่อสังคม การจัดระบบการเทียบโอนผลการเรียน การประกาศคุณธรรมนิสิตและการสนับสนุนให้อาจารย์ผลิตผลงานวิจัยในชั้นเรียนเพื่อพัฒนานิสิตและจัดการเรียนการสอน โดยใช้วิจัยเป็นฐาน ๕. มีการระดมทรัพยากรทั้งจากภาครัฐและเอกชนในการจัดการศึกษาตามกรอบ มาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษา โดยคานึงถึงการประสานประโยชน์อย่างทั่วถึงและเป็นธรรม ๖. การมีระบบการพัฒนาอาจารย์แต่ละหลักสูตรอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้ทันต่อความ เปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี ศาสตร์สมัยใหม่และสถานการณ์ทางสังคม โดยการแต่งตั้งอาจารย์ ประจาหลักสูตร การยกย่องเชิดชูอาจารย์โดยการมอบรางวัลต่างๆ การจัดกิจกรรมประชุมวิชาการ เพื่อการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และเผยแพร่ผลงานวิชาการของอาจารย์และพัฒนานิสิต จากผลการศึกษา คณะผู้วิจัยเสนอให้มหาวิทยาลัยจัดทาคู่มือการบริหารจัดการหลักสูตรตาม กรอบมาตรฐานคุณวุฒิะดับอุดมศึกษาแห่งชาติ เพื่อรวบรวมข้อมูลต่างๆ ในการดาเนินการหลักสูตร รวมทั้งเกณฑ์มาตรฐานต่างๆที่สานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาได้กาหนดขึ้น สาหรับใช้เป็น แนวทางการดาเนินงานบริหารจัดการและพัฒนาหลักสูตรให้มีความหลากหลาย บรรลุตามเป้าหมาย ของหลักสูตร