การยกระดับคุณภาพสินค้าผ้าย้อมจากสีธรรมชาติด้วยทุนทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ตำบลตะเคียนปม อำเภอทุ่งหัวช้าง จังหวัดลำพูน

Abstract

การศึกษาวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ ๑) การออกแบบผลิตภัณฑ์สินค้าผ้าย้อม จากสีธรรมชาติด้วยทุนทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ ตำบลตะเคียนปม อำเภอทุ่งหัวช้าง จังหวัดลำพูน ๒) การพัฒนากลไกการตลาดผลิตภัณฑ์สินค้าผ้าย้อมจากสีธรรมชาติด้วยทุนทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ ตำบลตะเคียนปม อำเภอทุ่งหัวช้าง จังหวัดลำพูน ๓) การถ่ายทอดและสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ผ้าย้อมจากสีธรรมชาติด้วยทุนทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ตำบลตะเคียนปม อำเภอ ทุ่งหัวช้าง จังหวัดลำพูน โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสานวิธี คือการวิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative Research) การวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) และเชิงปฏิบัติการ (Action Research) ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้ ๑. ประชาชนกลุ่มชาติพันธุ์ตำบลตะเคียมปม ๓ หมู่บ้าน ได้แก่ บ้านไม้สลี บ้านแม่แสม และบ้านห้วยไร่ จำนวน ๒๒๙ คน พบว่า ประชาชนส่วนใหญ่จะเป็นหญิงมากกว่าชาย มีอายุอยู่ระหว่าง 46-55 ปี ระดับการศึกษาต่ำกว่ามัธยมศึกษาตอนปลาย สถานภาพสมรสแล้ว และมีอาชีพเกษตรกรรม จากการสำรวจความคิดเห็นของประชาชนเกี่ยวกับการความต้องการที่มีต่อรูปแบบของผลิตภัณฑ์จากผ้าย้อมสีธรรมชาติและความต้องการด้านการตลาดของผลิตภัณฑ์สินค้าผ้าย้อมจาก สีธรรมชาติของกลุ่มชาติพันธุ์ ตำบลตะเคียนปม พบว่า ผลิตภัณฑ์จากผ้าย้อมสีธรรมชาติ ควรมีรูปแบบที่ทันสมัย และมีการพัฒนาลวดลายของผลิตภัณฑ์ให้เหมาะกับความนิยมของคนสมัยใหม่นอกจากนั้น ควรสร้างผลิตภัณฑ์สินค้าให้เป็นที่น่าเชื่อถือ มีกระบวนการผลิตที่ได้รับคุณภาพและมีการแยกหมวดหมู่สินค้าอย่างชัดเจน เช่น ผลิตภัณฑ์ที่เป็นประเภทสวมใส่ เครื่องนอน เครื่องแต่งกาย หรือของที่ระลึก ทั้งนี้ การออกแบบผลิตภัณฑ์สินค้าผ้าย้อมจากสีธรรมชาติด้วยทุนทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ ตำบลตะเคียนปม อำเภอทุ่งหัวช้าง จังหวัดลำพูน พบว่า การออกแบบผลิตภัณฑ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ในอดีตที่ผ่านมา เป็นการออกแบบเพื่อนำมาใช้เป็นเครื่องแต่งกายและเครื่องนุ่งห่ม โดยมีวิธีการออกแบบที่ได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษ ส่วนการย้อมสี สีที่นำย้อมผ้านั้นจะนำมาจากเปลือกไม้ ใบ ผลและรากของต้นไม้ สำหรับรูปแบบของผ้าย้อมสีธรรมชาติจะมีการออกแบบที่เรียบง่าย สะดวกสบายแก่การสวมใส่ การผลิตจะทำกันในครัวเรือนเป็นส่วนใหญ่ โดยมีลวดลายของผ้าที่เป็นอัตลักษณ์เฉพาะท้องถิ่น

๒. การพัฒนาและออกแบบผลิตภัณฑ์จากผ้าทอย้อมสีธรรมชาติในปัจจุบันถือว่าเป็นสิ่งจำเป็นและสำคัญเป็นอย่างมาก ต้องคำนึงถึงปัจจัยดังต่อไปนี้ คือ การผลิตเพื่อสนองความต้องการของผู้บริโภค การผลิตสินค้าควรเน้นแปลกใหม่สวยงามและสินค้าที่ผลิตมาจำหน่ายต้องมีคุณค่าและมีคุณภาพ สำหรับผลิตภัณฑ์ผ้าทอย้อมสีธรรมชาติถือว่าเป็นสินค้าที่มีคุณค่ามีอัตลักษณ์ที่เป็นจุดเด่นและจุดขาย และการผลิตต้องมีการวางแผนผลิตได้อย่างถูกต้อง คือ ต้องทบทวนต้นทุนทางวัฒนธรรมที่ท้องถิ่นมีอยู่แล้ว มาพัฒนาและสร้างสรรค์ต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ โดยอาศัยช่างฝีมือหรือผู้เชี่ยวชาญด้านการออกแบบมาช่วยในการผลิตสินค้า ๓. สำหรับกิจกรรมถ่ายทอดและการสร้างเครือข่าย คณะผู้วิจัยได้จัดกิจกรรม ๓ กิจกรรมได้แก่ ๑) กิจกรรมการอบรมเชิงปฏิบัติการเกี่ยวกับการย้อมสีธรรมชาติให้แก่นิสิตวิทยาลัยสงฆ์ลำพูน จำนวน ๑๒ คน ณ ศูนย์การเรียนรู้บ้านแม่แสม ตำบลตะเคียนปม อำเภอทุ่งหัวช้าง จังหวัดลำพูน เพื่อให้นิสิตได้มีความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับการย้อมสีธรรมชาติ เข้าใจถึงภูมิปัญญาของกลุ่มชาติพันธุ์ที่ได้รับสืบทอดมาจากบรรพบุรุษ นำมาสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจให้แก่ชุมชนได้ ๒) กิจกรรมถ่ายทอดองค์ความรู้จากงานวิจัยให้แก่ หน่วยงานภาครัฐและเอกชน ตลอดถึงประชาชนในพื้นที่จำนวน ๒๐ คน และ ๓) กิจกรรมสร้างเครือข่าย ด้วยการทำสัญญาข้อตกลงความมือ MOU กับเครือข่ายจำนวน ๗ เครือข่ายในพื้นที่ประกอบด้วย วิทยาลัยสงฆ์ลำพูน สถาบันวิจัยหริภุญชัย องค์การบริหารส่วนตำบลตะเคียนปม โรงเรียนบ้านไม้ตะเคียน สภาวัฒนธรรมตำบลตะเคียนปม สภาวัฒนธรรมอำเภอทุ่งหัวช้าง เทศบาลตำบลทุ่งหัวช้าง และวิสาหกิจชุมชนในตำบลตะเคียนปม