พุทธศิลปกรรมบาบัด: เครื่องสักการะล๎านนาบูชาพระบรมธาตุดอยสุเทพ ชุมชนบ๎านดอยสุเทพ อ.เมือง จ.เชียงใหมํ

Abstract

งานวิจัยเรื่อง พุทธศิลปกรรมบำบัด: เครื่องสักการะล้านนาบูชาพระบรมธาตุดอยสุเทพ ชุมชนบ้านดอยสุเทพ อ.เมือง จ.เชียงใหม่ มีวัตถุประสงคแ ๓ ประการ คือ ๑. เพื่อศึกษาบริบทชุมชน วัด และทุนวัฒนธรรมที่ปรากฏในชุมชนดอยสุเทพ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ ๒. เพื่อศึกษา วิเคราะหแงานพุทธศิลปกรรมในชุมชนดอยสุเทพ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ ๓. เพื่อการสร้างงาน เครื่องสักการะล้านนาผ่านพุทธศิลปกรรมบำบัด ชุมชนบ่้านดอยสุเทพ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ เป็นการศึกษาวิจัยเชิงผสมผสานผ่านการสัมภาษณแผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน ๑๒/รูปคน ผลการวิจัย พบว่า ๑. บริบทชุมชน วัด พุทธศิลปกรรม และทุนวัฒนธรรมที่ปรากฏในชุมชนดอยสุเทพ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ พื้นที่วิจัย คือ หมู่ที่ ๙ บ้านดอยสุเทพ เป็นชุมชนดอยสุเทพพลาซ่า ชื่อ เดิมของพื้นที่คือดอยอ้อยช้าง ชื่อดอยสุเทพได้รับแรงบันดาลใจจากฤๅษีวาสุเทพ ที่ครั้งหนึ่งเคยอาศัย อยู่ในปุาในท้องถิ่น ในปีพ.ศ. ๒๕๑๖ กรมปุาไม้เสนอให้ปุาไม้นี้และปุาอื่นอีก ๑๓ แห่งเป็นอุทยาน แห่งชาติแห่งที่ ๒๔ ของประเทศไทยในปี พ.ศ. ๒๕๒๔ วัดพระธาตุดอยสุเทพ มีประวัติความเป็นมา ตั้งแต่ครั้งอาณาจักรล้านนา พระธาตุดอยสุเทพ ที่เป็นพระธาตุศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองเชียงใหม่ที่ยังคง อยู่มาจนถึงทุกวันนี้ ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ระบุถึงในรัชสมัยของพญากือนา ทุนวัฒนธรรมเป็น ชุมชนที่มีการพัฒนาการสร้างงานศิลปะในการทำเครื่องสักการบูชาพระบรมธาตุดอยสุเทพ ๒. วิเคราะหแงานพุทธศิลปกรรมในชุมชนดอยสุเทพ เครื่องสักการะเป็นหลักสำหรับการ ดำเนินชีวิตประจำวันของชุมชนดอยสุเทพ ต้นดอก “ขันดอก” หรือที่เรียกว่า “ต้อมก้อม” สุ่มหมาก หรือหมากเบ็ง สุ่มพลู หรือพลูเบ็ง ต้นผึ้ง เป็นการนำเอาขี้ผึ้ง ปใ้นเป็นรูปดอกไม้ และต้นเทียน ถือว่า เครื่องสักการะเป็นสิ่งสำคัญและเป็นของสูงที่ใช้ประกอบพิธีกรรมทางพุทธศาสนา จึงทำให้ความหมาย และหลักจริยธรรมของเครื่องสักการะแต่ละแห่งมีเหตุผลและเป็นปใจจัยที่ต้องประดิษฐแอย่างประณีต บรรจง และการสอดแทรกจริยธรรมคำสอนในเครื่องสักการะ จึงทำให้เกิดผลงานศิลปกรรมเกี่ยวกับ เครื่องสักการะพระบรมธาตุสุเทพของล้านนาเป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายก็คือ “ต้นดอก”

๓. การสร้างงานเครื่องสักการะล้านนาผ่านพุทธศิลปกรรมบำบัด ชุมชนบ้านดอยสุเทพ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ ประกอบด้วย ๑) กระบวนการคิดสร้างสรรคแเครื่องสักการะต้นดอก การ จัดการท่าทางที่เหมาะสม การจัดวางอุปกรณแ และเลือกสรรวัสดุต่าง ๆอย่างประณีต ๒) การออกแบบ เครื่องสักการะต้นดอก ความสามารถทางฝีมือสร้างสรรคแผลงานที่มีคุณค่าทางศิลปะ และอารมณแของ มนุษยแ ๓) การวางลวดลายเครื่องสักการะต้นดอก ทำลวดลายที่ง่าย ๆ สวยงามแบบท้องถิ่นล้านนา ๔) การทำการขึ้นรูปเครื่องสักการะต้นดอก การจัดวางชิ้นส่วนแต่ละชิ้นในทางพุทธศิลปกรรมเครื่อง บูชาตามลายที่ประดิษฐแขึ้น ๕) การตกแต่งเครื่องสักการะต้นดอก เลือกใช้ดอกไม้ที่หาได้ง่ายในจาก ท่องถิ่น ออกดอกตามฤดูกาล