การพัฒนาภูมินิเวศน์ธรรมชาติผ่านกระบวนการจัดการความรู้ร่วมกับชุมชน พื้นที่ทุ่งแสลงหลวง จังหวัดพิษณุโลก

Abstract

การวิจัย เรื่อง “การพัฒนาเส้นทางการท่องเที่ยวเชิงนิเวศอาเภอเนินมะปราง จังหวัด พิษณุโลก” มีวัตถุประสงค์ ๑) เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาภูมินิเวศทุ่งแสลงหลวง ๒) เพื่อศึกษาการ พัฒนาระบบภูมินิเวศด้วยการจัดการความรู้แบบมีส่วนร่วมกับชุมชน เป็นการวิจัยแบบผสมผสานของ การวิจัย ๓ ประเภท คือ การวิจัยเชิงเอกสาร (Documentary Research) การวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) และการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) ผู้ให้ข้อมูลสาคัญ (Key Informants) ซึ่งเป็นตัวแทนชุมชน หน่วยงานภาครัฐ พระสงฆ์ และผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับแหล่ง ท่องเที่ยวในอาเภอเนินมะปราง จานวน ๓๘ ท่าน และการสนทนากลุ่มเฉพาะ (Focus Group Discussion) กับผู้เกี่ยวข้อง จานวน ๑๐ ท่าน ผลการวิจัยพบว่า ๑. แนวทางการพัฒนาภูมินิเวศทุ่งแสลงหลวง พบว่า แนวทางในการกาหนดองค์ประกอบ ที่สาคัญในการจัดการการพัฒนาภูมินิเวศธรรมชาติผ่านกระบวนการจัดการความรู้ร่วมกับชุมชนพื้นที่ ทุ่งแสลงหลวง จังหวัดพิษณุโลก เกิดจากการวิเคราะห์ปัญหา อุปสรรคในการพัฒนาภูมินิเวศน์ ธรรมชาติผ่านกระบวนการจัดการความรู้ร่วมกับชุมชนพื้นที่ทุ่งแสลงหลวง จังหวัดพิษณุโลก เพื่อ นาไปสู่การยกระดับทุนทั้งที่อยู่ในตัวคน และกระจายอยู่ในสถานที่ต่างๆ ให้รวบรวมเป็นหมวดหมู่ และง่ายต่อการบริหารจัดการของภาครัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สามารถนามาจัดทาเป็นกลยุทธ์ หรือองค์ประกอบที่สาคัญฯ ได้ ๗ ด้าน ได้แก่ ๑) การบ่งชี้ความรู้ ๒) การสร้างและแสวงหาความรู้ ๓.) การจัดความรู้ให้เป็นระบบ ๔) การประมวลและกลั่นกรองความรู้ ๕) การเข้าถึงความรู้ ๖) การเข้าถึงความรู้ และ ๗) การเรียนรู้และนาความรู้ไปใช้ ๒. การพัฒนาระบบภูมินิเวศด้วยการจัดการความรู้แบบมีส่วนร่วมกับชุมชน พบว่า การ จัดการความรู้แบบองค์รวมร่วมกับชุมชน ได้มุ่งเน้นในมิติการส่งเสริมการท่องเที่ยว ในพื้นที่ภูมินิเวศน์ ธรรมชาติที่มีบทบาทในฐานะเป็นแหล่งท่องเที่ยว ตอบโจทย์ เสริมความจาเป็นตามวัตถุประสงค์การ วิจัย ตามผลการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) ในรูปแบบการวิจัยและพัฒนา (Research and Development : R&D) โดยมุ่งเน้นให้เกิดการพัฒนาการจัดการในพื้นที่ต้นแบบ ผู้วิจัยได้ทาการ กาหนดองค์ประกอบที่มีควรมีการปรับปรุงพัฒนาในระยะต่อไป ๕ ประเด็น ตามกรอบการจัดการ ความรู้ ที่มีความจาเป็นจากประเด็นการจัดประชุมสรุปผลกิจกรรมเชิงปฏิบัติการจัดความรู้ เพื่อ สามารถตอบวัตถุประสงค์การวิจัยได้อย่างชัดเจนได้ในขั้นตอนสุดท้าย โดยสามารถกาหนด องค์ประกอบ ดังนี้ ๑) KI - Knowledge Identification คือกระบวนการบ่งชี้ความรู้ ๒) KCA - ข Knowledge Creation and Acquisition การสร้างและแสวงหาความรู้ ๓) KO - Knowledge Organization การจัดความรู้ให้เป็นระบบ ๔) KA - Knowledge Access การเข้าถึงความรู้ และ ๕) KS - Knowledge Sharing แบ่งปันความรู้