การพัฒนาชุดการเรียนรู้ของศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ต้นแบบ เพื่อรองรับกับสังคมพลวัต

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาชุดการเรียนรู้ของศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวัน อาทิตย์ต้นแบบเพื่อรองรับกับสังคมพลวัต และ 2) ประเมินผลชุดการเรียนรู้ของศูนย์ศึกษา พระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ต้นแบบเพื่อรองรับกับสังคมพลวัต เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ ด้วยการ สัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 9 รูป/คน, การจัดเวทีเสวนาชุมชน, การพัฒนาชุดการ เรียนรู้แบบออนไลน์ ประชากรที่ใช้ในการศึกษา คือ ประชาชนในตำบลหนองนมวัว อำเภอลาดยาว จังหวัดนครสวรรค์ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก แบบสนทนากลุ่ม แบบบันทึก ภาคสนาม แบบประเมินชุดการการเรียนรู้กลุ่มวิชาเลือก และใช้เทคนิคการวิเคราะห์เนื้อหาเชิง พรรณนา ผลการวิจัย พบว่า 1) การพัฒนาชุดการเรียนรู้ประกอบด้วยวิธีการและกระบวนการ ดังนี้ 1.1) การ วิเคราะห์และกำหนดเป้าหมายร่วม ประกอบด้วย กิจกรรมการผู้ให้ข้อมูลสำคัญด้านการกำกับ นโยบายและโครงการของภาครัฐ ตัวแทนคณะสงฆ์และผู้ที่มีส่วนได้เสียในการขับเคลื่อนกิจกรรมศูนย์ ผลได้ที่รับ คือ Logic Model เป้าหมายร่วม (กิจกรรมการศึกษา อบรม, ปัจจัยสนับสนุน, พฤติกรรม และเป้าหมาย) และ Readiness Building System การวิเคราะห์ความพร้อม (ความสามารถทั่วไป แรงจูงใจ และความสามารถเฉพาะ) 1.2) การ (ร่าง) ชุดการเรียนรู้ท้องถิ่น ประกอบด้วย กิจกรรมการ จัดเวทีสานเสวนา เพื่อรับฟังความความคิดเห็นและออกแบบกลไกและกระบวนการ (ร่าง) ชุดการ เรียนรู้ท้องถิ่น และการกำหนดกรอบสาระการเรียนรู้ท้องถิ่น และร่วมกันร่างชุดการเรียนรู้ท้องถิ่น ผล ทีได้รับ คือ ชุดการเรียนรู้ท้องถิ่นบนพื้นฐานของ Soft Power ชุมชน 1.3) การพัฒนาชุดการเรียนรู้ แบบออนไลน์ ประกอบด้วย การพัฒนาชุดการเรียนรู้แบบออนไลน์ วิชาบังคับ (ธรรมศึกษาชั้นตรี ระดับประถมศึกษา) (สาระการเรียนรู้กลุ่มการงานและอาชีพโดยกำหนดเป็นชุดการเรียนรู้ตาม ปราชญ์) กิจกรรมพัฒนาผู้เรียน และแผนที่ผู้รู้ และผลการประเมินชุดการเรียนรู้แบบออนไลน์ พบว่า แผนการจัดการเรียนรู้ กิจกรรมการจัดการเรียนรู้ และการวัดและประเมินผล ทุกด้านของการประเมิน อยู่ในระดับดีมาก ค่าเฉลี่ย 3.75 2) ผลการประเมินผลชุดการเรียนรู้ ประกอบด้วย 2.1) การประเมินผลโครงการ (1) การ ประเมินด้านบริบท พบว่า (1.1) เป็นศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ต้นแบบ จังหวัด นครสวรรค์ ปีพ.ศ.2566 (1.2) ทุนทางวัฒนธรรมมีความเข้มแข็ง และมีความหลากหลายทางชาติ พันธุ์ (1.3) มีต้นทุนคลังสมองจากข้าราชการเกษียณอายุ มีจิตอาสา และจิตสาธารณะ (2) การ ข ประเมินปัจจัยป้อน พบว่า (2.1) ภาวะผู้นำของพระครูนิติสุตากร, ดร. (2.2) แกนนำชุมชน จิตอาสามี ความเข้มแข็ง (2.3) ศักยภาพชุมชน (2.4) การสนับสนุนจากภาครัฐและภาคีเครือข่ายอย่างต่อเนื่อง และสม่ำเสมอ (3) การประเมินกระบวนการ พบว่า (3.1) การสร้างกลไกเจ้าภาพ (3.2) กำหนด เป้าหมายร่วมกันของชุมชน คือ “พิพิธภัณฑ์มีชีวิตของชุมชน” (3.3) ข้อจำกัดและแนวทางการแก้ไข ในการขับเคลื่อนกิจกรรมฯ คือ การรวบรวมความรู้ชุมชนมานำเสนอในหมวดวิชาเลือก เนื่องจากการ สูญหายของชุดความรู้ท้องถิ่น (4) การประเมินผลิตผล พบว่า ผลสัมฤทธิ์ในการขับเคลื่อนการพัฒนา ชุดการเรียนรู้ครบถ้วนตามตามประกาศกรมการศาสนา แต่มีการเพิ่มการเรียนรู้ที่มีความสอดคล้องกับ ความเข้มแข็งของทุนชุมชน และวิถีชีวิตของคนในตำบลหนองนมวัว 2.2) การสะท้อนผลการ ขับเคลื่อนกิจกรรมฯ พบว่า (1) ปัญหาและข้อจำกัด คือ การสูญหายของชุดความรู้ ขาดการบันทึก ข้อมูล การถ่ายทอดความรู้ยังอยู่ในวงจำกัด และ (2) ปัจจัยความสำเร็จ ประกอบด้วย เป็นศพอ. ต้นแบบ ปี พ.ศ. ๒๕๖๖, ทุนทางวัฒนธรรมเข้มแข็ง หลากหลาย, คลังสมองชุมชน, ภาวะผู้นำ, แกนนำ ชุมชน จิตอาสา มีความเข้มแข็ง, ศักยภาพชุมชน, การสนับสนุนจากภาครัฐ และกลไกเจ้าภาพ