เครือข่ายชุมชนปลอดขยะวิถีพุทธภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน: อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

Abstract

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาเครือข่ายชุมชนปลอดขยะวิถีพุทธภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน 2) เพื่อเสริมสร้างชุมชนปลอดขยะวิถีพุทธภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน 3) เพื่อวิเคราะห์การจัดการขยะเชิงเครือข่ายชุมชนปลอดขยะวิถีพุทธภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน การวิจัยในครั้งนี้ ใช้การวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้นำชุมชนต้นแบบ 9 ชุมชน และใช้การวิจัยเชิงปฏิบัติการ โดยลงพื้นที่ปฏิบัติการเพื่อสร้างเครือข่ายชุมชนปลอดขยะวิถีพุทธภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน ผลการวิจัยพบว่า 1. ชุมชนต้นแบบปลอดขยะ 9 ชุมชน มีรูปแบบเครือข่ายที่ทำหน้าที่ประสานงานระหว่างกลุ่มคนและองค์กรที่มีเป้าหมายเดียวกัน ทำกิจกรรม ช่วยเหลือ และมีผลประโยชน์ร่วมกัน เกิดเป็นกระบวนการเรียนรู้เพื่อช่วยให้ชุมชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น เป็นศูนย์เรียนรู้การจัดการขยะให้ชุมชนอื่นหรือผู้สนใจได้เข้ามาศึกษาดูงาน หรือขอการสนับสนุนในกิจกรรมที่กำลังทำอยู่ 2. การยึดหลัก “บวร” คือ ชุมชน วัด โรงเรียน เป็นฐานคิดในการเสริมสร้างชุมชนปลอดขยะวิถีพุทธให้เข้มแข็งและยั่งยืน การเสริมสร้างชุมชนปลอดขยะวิถีพุทธที่ว่านี้ ก่อให้เกิดเครือข่าย 2 ประเภท คือ 1) เครือข่ายที่ให้การสนับสนุนส่งเสริม ได้แก่ วัด โรงเรียน หน่วยงานการกุศล 2) เครือข่ายที่เข้ามาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ได้แก่ หมู่บ้านอื่น ๆ ในตำบลบ้านป้อม ตำบลภูเขาทอง และตำบลสำเภาล่ม 3. กิจกรรมที่เป็นตัวนำในการละลายพฤติกรรม ทำให้ถูกใจผู้ปฏิบัติที่เป็นกลุ่มคนที่รักความสะอาด ทำให้ทุกคนจัดการขยะด้วยความเข้าใจ ด้วยความเข้าถึง และมีความสุข โดยวางแนวทางปฏิบัติเป็น 4 ฐาน 5 กิจกรรม เพื่อมุ่งหวังให้กลุ่มตัวอย่างต้นแบบมีความสามัคคี ร่วมใจกันพัฒนาหมู่บ้านให้สะอาด ปลอดขยะ สวยงาม และการขยายแนวปฏิบัตินี้ไปยังชุมชนอื่น ทำให้ต้นแบบชุมชนสามารถดำเนินการต่อไปอย่างยั่งยืน