การสร้างเครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทย

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์การวิจัย ๑) เพื่อวิเคราะห์การสร้างเครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมการสื่อสารเชิงพุทธ ๒) เพื่อพัฒนารูปแบบการสร้างเครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทย และ ๓) เพื่อประเมินผลการสร้างเครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทย การวิจัยครั้งนี้ออกแบบโดยใช้การวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) ตามกระบวนการ PAOR โดยแบ่งขั้นตอนการวิจัยเป็น ๔ ขั้นตอน ประกอบด้วย ขั้นการวางแผนด้วยการวิเคราะห์การสร้างเครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมการสื่อสารเชิงพุทธ ขั้นปฏิบัติด้วยการพัฒนารูปแบบการสร้างเครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทย ขั้นสังเกตผลที่เกิดขึ้นจากการติดตามผลงานจากขั้นปฏิบัติ และขั้นสะท้อนผลที่เกิดขึ้นด้วยการประเมินผลการสร้างเครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทย ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้ ๑) ผลการศึกษาการสร้างเครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมการสื่อสารเชิงพุทธ สรุปได้เป็นแนวทางการสร้างเครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทย ๑๐ ประเด็น ประกอบด้วย ๑) เครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมมีการทำงานเชื่อมโยงกันระหว่างสถานศึกษา ๒) เครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมมีการประสานความร่วมมือกันและทำกิจกรรมร่วมกันอย่างต่อเนื่อง ๓) เครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมเป็นพื้นที่ในการสร้างกิจกรรมการเรียนรู้เชิงสร้างสรรค์ให้กับเยาวชนไทย ๔) เครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมเป็นพื้นที่สำหรับออกแบบนวัตกรรมการสื่อสารเชิงพุทธสำหรับเยาวชนไทย ๕) เครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมเป็นพื้นที่ที่เน้นการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อ ๖) เครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมเป็นพื้นที่ที่ใช้ในการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อที่ส่งเสริมการเรียนรู้ให้กับเยาวชนไทย ๗) เครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมสร้างชุดการเรียนรู้การสื่อสารเชิงพุทธสำหรับเยาวชนให้รู้เท่าทันสื่อ ๘) เครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมออกแบบกิจกรรมให้เยาวชนรู้เท่าทันสื่อและมีความทันสมัย ๙) เครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมจะเป็นความร่วมมือระหว่างสถานศึกษาและหน่วยงานในพื้นที่ และ ๑๐) เครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมจะเป็นสื่อกลางในการสร้างชุมชนการเรียนรู้ในการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทย เป็นที่น่าสังเกตว่าแนวทางการสร้างเครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทยที่มีความโดดเด่น คือ เครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมมีการทำงานเชื่อมโยงกันระหว่างสถานศึกษา เครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมจะเป็นสื่อกลางในการสร้างชุมชนการเรียนรู้ในการสื่อสารเชิง

พุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทย และเครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมมีการประสานความร่วมมือกันและทำกิจกรรมร่วมกันอย่างต่อเนื่อง ๒) ผลการพัฒนารูปแบบการสร้างเครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทย สรุปได้ว่า รูปแบบการสร้างเครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทยที่พัฒนาขึ้น ประกอบด้วย ๔ องค์ประกอบสำคัญ ได้แก่ ๑) การสื่อสารเพื่อการเรียนการสอนเชิงพุทธ ๒) การสื่อสารในสังคมเชิงพุทธ ๓) การสื่อสารเพื่อการดำเนินชีวิตเชิงพุทธ และ ๔) การรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทย โดยมีแนวทางการสร้างเครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทย ได้แก่ การทำงานเชื่อมโยงกันระหว่างสถานศึกษาด้วยการประสานความร่วมมือกันและทำกิจกรรมร่วมกันอย่างต่อเนื่อง เป็นพื้นที่ในการสร้างกิจกรรมการเรียนรู้เชิงสร้างสรรค์ ออกแบบนวัตกรรมการสื่อสารเชิงพุทธ เน้นการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อ สร้างชุดการเรียนรู้การสื่อสารเชิงพุทธ และออกแบบกิจกรรมที่ทันสมัย เน้นความร่วมมือระหว่างสถานศึกษาและหน่วยงานในพื้นที่ และเป็นสื่อกลางในการสร้างชุมชนการเรียนรู้ในการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชน และการบูรณาการ ๕ หลักพุทธนวัตกรรมการสื่อสารเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทย ประกอบด้วย ๑) รู้ทันสื่อตามหลักไตรสิกขา ๒) รุ่งอรุณของการศึกษา ๓) รู้ทันสื่ออย่างผู้มีปัญญา ๔) ปฏิสัมภิทาหลักสำคัญสำหรับยุคข่าวสารข้อมูล และ ๕) วุฒิธรรม ๔ ความเจริญงอกงามแห่งปัญญา และในการติดตามและประเมินผลได้กำหนดกรอบการประเมิน ๓ ด้าน คือ ๑) ความรู้ที่ได้รับ ๒) การนำไปใช้ชีวิตประจำวัน และ ๓) การถ่ายทอดความรู้ ๓) ผลการประเมินการสร้างเครือข่ายพื้นที่นวัตกรรมการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทย สรุปได้ว่า ผลการวิเคราะห์องค์ประกอบยืนยันอันดับที่สองของโมเดลการวัดการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทย (BCTY) พบว่า โมเดลมีความสอดคล้องกลมกลืนกับข้อมูลเชิงประจักษ์ดี พิจารณาได้จากค่าไค – สแควร์ (χ2=65.12, df=49, p=.061) ซึ่งแตกต่างจากศูนย์อย่างไม่มีนัยสำคัญ ค่าดัชนีวัดระดับความกลมกลืน (GFI) มีค่าเท่ากับ .979 ค่าดัชนีวัดระดับความกลมกลืนที่ปรับแก้แล้ว (AGFI) มีค่าเท่ากับ .948 และค่าดัชนีรากของกำลังสองเฉลี่ยของส่วนที่เหลือ (RMR) มีค่าเท่ากับ .020 แสดงว่า โมเดลมีความสอดคล้องกับข้อมูลเชิงประจักษ์ จากผลการประเมินได้วิเคราะห์โมเดลการวัดการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทยพบว่าโมเดลสอดคล้องกับข้อมูลเชิงประจักษ์ หมายความว่ามีความสอดคล้องกับสภาพที่เป็นจริงของเยาวชนในการเรียนรู้การสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อโดยสามารถเรียนรู้ เข้าใจ นำไปใช้และถ่ายทอดสู่ผู้อื่นได้ จากข้อค้นพบจากการวิจัยครั้งนี้ จะเป็นแนวทางในการส่งเสริมการขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการสื่อสารเชิงพุทธเพื่อรู้เท่าทันสื่อของเยาวชนไทยต่อไป