การสร้างเครือข่ายการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดของคณะสงฆ์ไทย

Abstract

การศึกษาวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาการรับรู้ การเฝ้าระวัง และพฤติกรรม การเกี่ยวข้องกับยาเสพติดของคณะสงฆ์ในสังคมไทย 2) เพื่อพัฒนาชุดความรู้และมาตรการป้องกัน และแก้ไขยาเสพติดของคณะสงฆ์ในสังคมไทย 3) เพื่อเสริมสร้างกระบวนการและเครือข่ายทางสังคม ในการป้องกันและแก้ไขยาเสพติดของคณะสงฆ์ในสังคมไทย การวิจัยในครั้งนี้ เป็นการวิจัยแบบ ผสมผสานทั้งในเชิงปริมาณ คุณภาพ และเชิงปฏิบัติการ ดำเนินการศึกษาจากนโยบายของมหาเถร สมาคม แนวปฏิบัติของคณะสงฆ์ในระดับจังหวัดและชุมชน จำนวน 12 จังหวัด จากผู้ให้ข้อมูล 528 ราย แล้วนำมาวิเคราะห์ สังเคราะห์เพื่อให้ได้ผลการศึกษาตามวัตถุประสงค์ ผลการศึกษาพบว่า 1) กระบวนการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดของคณะสงฆ์ไทย พบว่า ในรอบ 30 กว่าปีที่ผ่านมา คณะสงฆ์โดยมหาเถรสมาคมและสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติได้มีมติและคำสั่งในการ ป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดจำนวน 12 เรื่อง เช่น ห้ามภิกษุสามเณรเสพยาเสพติดให้โทษ พ.ศ. 2521 การให้วัดเป็นศูนย์สงเคราะห์และฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติดโดยใช้หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา รวมทั้งการตรวจสอบคุณสมบัติของผู้ขอบรรพชาอุปสมบท เพื่อร่วมคัดกรองในการป้องกันและแก้ไข ปัญหายาเสพติด ซึ่งจากนโยบายและมติมหาเถรสมาคมดังกล่าว คณะสงฆ์ได้มีกระบวนการป้องกัน และแก้ไขปัญหายาเสพติดผ่านกิจกรรมต่าง ๆ เช่น โครงการหมู่บ้านรักษาศีล 5 กิจกรรมของหน่วย อบรมประชาชนประจำตำบล (อ.ป.ต.) การให้ความรู้และความเข้าใจเรื่องยาเสพติดแก่ประซาชน การ ส่งเสริมการกีฬาและวัฒนธรรมเพื่อป้องกันปัญหายาเสพติด เป็นต้น 2. ความรู้และมาตรการป้องกันและการแก้ไขยาเสพติดของคณะสงฆ์ไทย พบว่า ความรู้และมาตรการสร้างการรับรู้ การป้องกันและการแก้ไขยาเสพติดโดยคณะสงฆ์ในระดับวัด จังหวัดและมหาเถรสมาคมได้ใช้หลักการ "หลักทางธรรมนำทางโลก" ดังนี้ 2.1 รูปแบบและกระบวนการป้องกัน และการแก้ไขยาเสพติดในระดับวัด เรียกว่า "กำแพงวัด 5 ชั้น" ประกอบด้วย 1) การคัดกรองผู้ขอบวชและการตรวจสอบประวัติรายบุคคล 2) การจัดให้มีพระพี่เลี้ยงและอบรมตามพระธรรมวินัย 3) การอบรมถวายความรู้เรื่องยาเสพติดแก่ พระสงฆ์ 4) การตรวจคัดกรองสุขภาพพระสงฆ์ 5) การเฝ้าระวังยาเสพติดไม่ให้เข้าสู่วัดโดยการมีส่วน ร่วมของประชาชน 2.2 รูปแบบและกระบวนการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดในระดับจังหวัด เรียกว่า "กำแพงเมือง 5 ชั้น" ประกอบด้วย 1) การถวายความรู้และสร้างพระสงฆ์แกนนำในการ ป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด 2) การตรวจคัดกรองสุขภาพพระสงฆ์เชิงรุก 3) การสร้างพื้นที่การ เรียนรู้ในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดให้วัดเป็น "วัดส่งเสริมสุขภาพ" 4) การบูรณาการ กิจการคณะสงฆ์กับการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด 5) การเสริมสร้างเครือข่ายความร่วมมือในการ ป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด 2.3 รูปแบบและกระบวนการป้องกันและการแก้ไขยาเสพติดของคณะสงฆ์ไทย เรียกว่า "กำแพงธรรม 3 ชั้น" ประกอบด้วย 1) การส่งเสริมความรู้และการเฝ้าระวังปัญหาติดยาเสพ ติดของคณะสงฆ์ 2) การส่งเสริมกิจการพระพุทธศาสนากับการป้องกันและแก้ไขปัญหายาสเพติด 3) การ ส่งเสริมเครือข่ายความร่วมมือในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด 3. ผลการเสริมสร้างเครือข่ายการป้องกันและแก้ไขยาเสพติดของพระสงฆ์ใน สังคมไทย จากการศึกษาร่วมกับวัดและคณะสงฆ์ในพื้นที่ 12 จังหวัดต้นแบบในการป้องกันและแก้ไข ปัญหายาเสพติด พบว่า พระสงฆ์ในสังคมไทยได้ดำเนินการเสริมสร้างเครือข่ายการป้องกันและแก้ไข ยาเสพติด ในรูปแบบต่าง ๆ ดังนี้ 1) การจัดประชุมร่วมกับคณะสงฆ์ในระดับวัดและจังหวัด 2) การ พัฒนาความรู้และแนวปฏิบัติเพื่อส่งเสริมการเฝ้าระวัง การป้องกัน และการแก้ไขยาเสพติดของ พระสงฆ์ 3) การจัดกิจกรรม การรณรงค์ การจัดนิทรรศการส่งเสริมการรับรู้ การเฝ้าระวัง การป้องกัน และแก้ไขปัญหายาเสพติดของพระภิกษุ สามเณร รวมทั้งวัดและชุมชน 4) การลงนามบันทึก ข้อตกลงความร่วมมือ (MOU) ร่วมกับคณะสงฆ์ในระดับจังหวัด มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราช วิทยาลัย และสถานีตำรวจในพื้นที่ 5) การเสริมสร้างเครือข่ายของพระสงฆ์ในการพัฒนาเชิงพื้นที่ใน ระดับตำบล อำเภอ และจังหวัด และ 6) การส่งเสริมให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้นำชุมชน และ ชุดรักษาความปลอดภัยของหมู่บ้าน (ชรบ.) เข้ามามีส่วนร่วมในการสร้างการรับรู้ การเฝ้าระวัง ป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด คำสำคัญ : ยาเสพติด, การป้องกันและแก้ไข, คณะสงฆ์ไทย