การพัฒนาองค์ความรู้พื้นที่นวัตกรรมการเรียนรู้วิถีพุทธ

Abstract

งานวิจัยเรื่อง "การพัฒนาองค์ความรู้พื้นที่นวัตกรรมการเรียนรู้วิถีพุทธ " มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาองค์ความรู้พื้นที่นวัตกรรมการเรียนรู้วิถีพุทธ 2) เพื่อสร้างชุดกิจกรรมองค์ความรู้พื้นที่ นวัตกรรมการเรียนรู้วิถีพุทธ 3) เพื่อประเมินชุดกิจกรรมองค์ความรู้พื้นที่นวัตกรรมการเรียนรู้วิถีพุทธ การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้การวิจัยเชิงปฏิบัติการมาเป็นส่วนสำคัญต่อการดำเนินการ วิจัยทุกขั้นตอนกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย คือ นิสิตคณะครุศาสตร์ จำนวน 300 รูป/คนและ สัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 12 รูป/คน โดยกำหนดเกณฑ์คือ เป็นผู้ที่มีความรู้ความ เชี่ยวชาญในประเด็นที่ศึกษา และเป็นผู้ที่ยินดีจะให้ข้อมูลเชิงลึกถึงปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นตามบริบท งพื้นที่ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แนวคำถามในการสัมภาษณ์ และแบบประเมินชุดกิจกรรม องค์ความรู้พื้นที่นวัตกรรมการเรียนรู้วิถีพุทธการเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงเอกสาร การ สัมภาษณ์ การประชุมกลุ่มย่อย และแจกแบบประเมิน การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการ วิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis และวิเคราะห์ผลทางสถิติด้วยการวิเคราะห์สถิติเชิงพรรณา และประเมินชุดกิจกรรมองค์ความรู้พื้นที่นวัตกรรมการเรียนรู้วิถีพุทธ ด้วยสถิติพื้นนฐาน หาค่าเฉลี่ย (Mean) และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) ผลการวิจัยพบว่า องค์ความรู้พื้นที่นวัตกรรมการเรียนรู้วิถีพุทธประกอบไปด้วยพื้นที่ที่มีกิจกรรมเรียนรู้วิถี พุทธ ใน 4 กิจกรรมหลัก ได้แก่ 1) กิจกรรมวิถีพุทธพอเพียงที่ก่อให้เกิดความคุ้มค่าของทรัพยากรน้ำ และความยั่งยืนของการผลิตอาหาร 2) กิจกรรมการเรียนรู้วิถีพุทธ โดยใช้สติเป็นฐานพัฒนาจิตใจให้มี คุณภาพและมีจิตใจเข้มแข็งสงบสุข การใช้ปัญญาเป็นฐานก่อให้เกิดความรู้ที่ถูกต้อง มีศักยภาพในการ คิด แก้ปัญหาได้อย่างแยบคาย 3) กิจกรรมเดินด้วยเท้า ก้าวไปในบุญ 1) กิจกรรมการถ่ายทอดองค์ ความรู้วิถีพุทธตามแผนงานกิจกรรม พื้นที่นวัตกรรมการเรียนรู้วิถีพุทธและข้อค้นพบในต้านต่างๆ สามารถพัฒนาเพื่อให้ เหมาะสมกับชุมชน และชุมชนที่มีบริบทใกล้เคียงกันสามารถนำไปเป็นแนวทาง 5 ขั้นตอน คือ ชั้นที่ 1 การประสานความร่วมมือทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง การวางแผนการดำเนินงานที่มี ประสิทธิภาพ ชั้นที่ 2 การศึกษาสถานการณ์ปัญหาและการสร้างทางเลือก โดยเน้นการมีส่วนร่วมของ ชุมชน ชั้นที่ 3 การพัฒนาปัจจัยฟื้นฐานที่มีอิทธิพลต่อการปฏิรูปการเรียนรู้ ขั้นที่ 4 การพัฒนาหลักสูตรการเรียนรู้ตามแนววิถีพุทธ ชั้นที่ 5 การพัฒนารูปแบบนวัตกรรมการเรียนรู้ตามแนววิถีพุทธ ควรเน้นรูปแบบบูรณา การกับวิถีการเรียนรู้ตามฐานการเรียนรู้ต่าง ๆ อย่างกว้างขวาง ผลการประเมินชุดกิจกรรมองค์ความรู้พื้นที่นวัตกรรมการเรียนรู้วิถีพุทธ โดยผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 50 ท่าน โดยรวมและรายด้านของผู้ประเมิน พบว่า โดยรวมทั้งฉบับของผู้ทรงคุณวุฒิอยู่ใน ระดับมากที่สุดสำหรับด้านที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุดคือ ด้านความเป็นไปได้ในการนำไปใช้ มีค่าเฉลี่ยอยู่ใน ระดับมากที่สุด รองลงมาคือ ด้านความมีประโยชน์ มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมากที่สุด นวัตกรรมการเรียนรู้วิถีพุทธ เป็นการปลูกฝัง อบรม ฝึกฝนเยาวชน ตามวิธีการของ พระพุทธศาสนา โดยเน้นบูรณาการตามหลักไตรสิกขา อันมี ศีล สมาธิ ปัญญาเป็นฐาน เรียนรู้ผ่านการ พัฒนา "การกิน อยู่ ดู ฟังเป็น" มีปัญญารู้เข้าใจในคุณค่า และการปลูกฝัง การฝึกฝน ให้เยาวชนได้ นำหลักธรรมคำสั่งสอนขององค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ไปประพฤติปฏิบัติในชีวิตประจำวันจะทำให้ เยาวชนมีคุณธรรมนำความรู้ พัฒนาตนเองเต็มตามศักยภาพเป็นคนดี คนเก่งของสังคม ดำรงชีวิตตาม หลักเศรษฐกิจพอเพียง มีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และสามารถดำรงชีวิตได้อย่างมีความสุข