แนวคิดเรื่องนิรโทษกรรมในพุทธปรัชญาเถรวาท

Abstract

นิรโทษกรรมมาจากการพิจารณากฎหมายเรื่องการงดเว้นโทษ ซึ่งพุทธปรัชญาเถรวาทพิจารณาผ่านแนวคิด 2 ด้านคือ 1. พิจารณาผ่านแนวคิดแบบปัจเจกบุคคล คือเรื่องความจำเป็นของสถานการณ์ที่ต้องทำอย่างไม่อาจหลีกเลี่ยงมีความจำเป็นมากกว่าจะยึดเอาตามศีลธรรมตามตัวบททำให้เกิดแนวคิดเรื่องการไม่เป็นอาบัติสำหรับภิกษุที่ทำความผิดแต่ไม่ถือว่าเป็นความผิด กรณีพระจักขุบาลที่ตาบอดเดินเหยียบแมลงตายเป็นจำนวนมากนั้น ท่านไม่ได้มีเจตนา 2. พิจารณาผ่านแนวคิดสิ่งที่เหนือขึ้นไป คือเรื่องการให้อภัยทางศีลธรรมตั้งอยู่บนแนวคิดว่าบุคคลที่ฝึกมาอย่างดีจะให้อภัยผู้อื่นที่ไม่รู้จักผลกรรมที่จะตามมาโดยถือเอาคุณค่าบางอย่างที่เหนือกว่าตนเองคือธรรมะหรือความดีมาเป็นเกณฑ์ในการให้อภัย