ศึกษาวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างภาษากับการบรรลุธรรม ในพุทธปรัชญาเถรวาท

Abstract

ในบทความชิ้นนี้ ผู้วิจัยได้นําเสนอการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างภาษากับบรรลุธรรม ในทฤษฎีทางปรัชญาภาษากล่าวถึงภาษาทั่วไปเป็นหลัก แต่ในพุทธปรัชญากล่าวถึงภาษาธรรม โดยมีบทสรุปดังนี้๑. ภาษากับปริยัติ การศึกษาปริยัติเกี่ยวข้องกับตําราและคําสอนทางคัมภีร์ โดยเริ่มต้นจากการฟัง,คิดใคร่ครวญและลงมือปฏิบัติ กรณีนี้ทําให้ภาษาปริยัติกลายเป็นภาษาทางปรัชญาที่เป็นการโต้เถียงกันตามการตีความของแต่ละบุคคลไป ในด้านพุทธปรัชญาเถรวาทได้แก่ไขปัญหานี้ด้วยอาศัยบุคคลที่บรรลุธรรม ภาษาในคัมภีร์ถูกตีความว่าสร้างความเข้าใจต่อข้อเท็จจริงเท่านั้น แต่ก็ยังไม่ควรเชื่อว่าเป็นความจริง๒. ภาษากับปฏิบัติ คําสอนภาคปฏิบัติที่นําไปสู่ความจริง ไม่จําเป็นต้องตีความ แต่มีคําถามว่าพระพุทธเจ้าจะแสดงธรรมแล้วทําให้ผู้ฟังเข้าใจก่อน ฉะนั้น การบรรลุธรรมได้ต้องอาศัยภาษา เพราะผู้จะบรรลุธรรมได้ต้องปฏิบัติโดยอาศัยภาษาจากตําราหรือคําพูดของอาจารย์ ภาษาที่เกิดขึ้นหลังจากการปฏิบัติ เรียกว่า ภาษาธรรม เป็นภาษาที่เข้าใจนามธรรม และสร้างพัฒนาชีวิตด้วยการปฏิบัติที่ถูกตองตามหลักมัชฌิมาปฏิปทา จนกระทั่งบรรลุธรรมได้ในที่สุด