การศึกษาวิเคราะห์รูปแบบการอธิบายพระพุทธพจน์ตามแนวเนตติปกรณ์ สำหรับนิสิตบัณฑิตศึกษา วิทยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม

Abstract

บทความวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพด้านเอกสาร มีวัตถุประสงค์ 3 ข้อ คือ (1) เพื่อ ศึกษาคัมภีร์เนตติปกรณ์ (2) เพื่อศึกษารูปแบบการอธิบายพระพุทธพจน์ตามแนวเนตติปกรณ์ (3) เพื่อวิเคราะห์รูปแบบการอธิบายพระพุทธพจน์ตามแนวเนตติปกรณ์ส าหรับนิสิตบัณฑิตศึกษา ผลการวิจัยพบว่า เนตติปกรณ์เป็นคัมภีร์ที่แสดงหลักการอธิบายพุทธพจน์ด้านพยัญชนะและอรรถะ เพื่อให้เข้าใจอริยสัจ 4 ที่อยู่ในพระพุทธพจน์ ซึ่งน าเวไนยสัตว์เข้าสู่นิพพาน โครงสร้างเนื้อหาของ คัมภีร์มี 3 ส่วนคือ (1) หาระ 16 เป็นหลักการอธิบายพระพุทธพจน์ด้านพยัญชนะ (2) นยะ 5 เป็น วิธีการน าเนื้อความอริยสัจ 4 ออกแสดง (3) สาสนปัฏฐาน 16 และสาสนปัฏฐาน 28 เป็นหลักการจัด หมวดหมู่พระพุทธพจน์โดยอาศัยเนื้อหาสาระเป็นส าคัญโดยมีมูลบท 18 เป็นฐานในการประกอบเข้า กับอริยสัจ การอธิบายตามแนวเนตติปกรณ์ คือ (1) อธิบายพยัญชนะโดยการประกอบหาระ 16 (2) พิจารณาทิศทางของธรรมทั้งฝ่ายสังกิเลสและโวทานจากการอธิบายด้านพยัญชนะด้วยทิสาโลจน นัย (3) ยกหลักธรรมที่เกี่ยวข้องกันมาเพื่อใช้ในการอธิบายด้วยอังกุสนัย (4) อธิบายเนื้อความแยก ธรรม 2 ฝ่ายให้ชัดเจนแล้วสรุปลงอริยสัจ 4 ด้วยนัย 3 ได้แก่ นันทิยาวัฏฏนัย ติปุกขลนัยและสีหวิกกีฬิ ตนัย ส่วนการจัดหมวดหมู่ด้วยสาสนปัฏฐานท าให้เข้าใจเนื้อหาพุทธพจน์ท าให้การอธิบายด้านหาระ และนยะได้สะดวกยิ่งขึ้น เมื่ออธิบายตามนัยเนติปกรณ์ท าให้เกิดความมั่นใจคือ (1) พยัญชนะไม่ ผิดพลาด (2) อรรถะไม่ผิดพลาด การอธิบายไม่ออกนอกแนวอริยสัจ 4 ท าให้เกิดสัมมาทิฏฐิ ถือเป็น รูปแบบการอธิบายพระพุทธพจน์ที่นิสิตระดับบัณฑิตศึกษาต้องศึกษา